http://posztukiwania.pl/wp-content/themes/special-theme
Navigation Menu
  • Blog
  • Aktualności
  • O mnie
  • Media
  • Wykłady
Home » Blog » Drogocenne kości
Mon20

Drogocenne kości

Magdalena Łanuszka :: in Jan 20, 2014 :: in Blog :: 10 comments

Na Morawach jest piękne miasto Znojmo, w jego sercu – piękny kościół św. Mikołaja. W środku zaś w szklanej trumnie leży sobie pięknie odziany szkielecik. Opisany jako św. Bonifacy męczennik wczesnochrześcijański – i tak na prawdę nie wiadomo dokładnie, kto zacz. Takich bogato odzianych świętych kosteczek niejasnego pochodzenia jest w różnych kościołach znacznie więcej.

Screen Shot 2014-01-20 at 20.21.28
W czerwcu 1578 roku robotnicy pracujący w pobliżu Porta Salaria w Rzymie przypadkowo wykopali wejście do podziemi – w ten sposób niechcący odkryto wejście do katakumb, gdzie spoczywało wiele szczątków pierwszych chrześcijan. Oczywiście już wcześniej zdawano sobie sprawę z istnienia podziemnych cmentarzy starożytnych – katakumby św. Kaliksta były przebadane w XV wieku, a katakumby pod kościołem św. Sebastiana były z pewnością znane od początków XVI wieku. Zresztą prawdę mówiąc, owo “odkrycie” w 1578 roku nie wywołało następstw… dopiero w grudniu 1593 roku zaczęła się prawdziwa akcja, kiedy za eksplorację owych katakumb zabrał się Antonio Bosio, zwany “Kolumbem Katakumb”. Opis tych odkryć w formie przewodnika został opublikowany już po jego śmierci (“Roma Sotterranea”, 1632).
Dziś zapewne w takim odkryciu widzielibyśmy głównie wartość historyczną, archeologiczną – wówczas jednak co innego było najcenniejszym skarbem katakumb. Mianowicie – kości. Tysiące pochówków, szkielety zachowane w całości, w znakomitym często stanie… a przecież skoro to cmentarze z czasów wczesnochrześcijańskich, to można założyć, że te szkielety należały do chrześcijan. A chrześcijan wtedy męczono – czyli mozna założyć, że to szczątki męczenników. A skoro męczennicy – to znaczy, że święci! I oto właśnie ten niesamowity skarb: tysiące nowych relikwii!

c1
A trzeba przyznać, że na taki towar było wówczas wielkie zapotrzebowanie. Jesteśmy bowiem w czasach Kontrreformacji – Kościół katolicki po Soborze Trydenckim konsekwentnie realizuje strategię budowania wizerunku Kościoła Triumfującego. Stara dobra zasada marketingowa: oferuj klientom to, czego brakuje u konkurencji! Skoro więc protestanckie świątynie są puste i skromne, barokowe kościoły katolickie będą zachwycać bogactwem dekoracji i teatralnych efektów. Skoro protestanci odrzucają kult świętych, to Kościół katolicki będzie na ten kult kładł nacisk. A święty, jak wiadomo, najlepiej działa z bliska. Czyli jak sobie leży w najbliższym kościele. Można go bezpośrednio prosić o wstawiennictwo, narzucać się można do skutku, że tak powiem – prosto w twarz. Albo raczej w czaszkę.
Dodatkowy zysk wizerunkowy to zwrot ku czasom wczesnochrześcijańskim, które były przez protestantów postrzegane jako okres pierwotnej czystości Kościoła. Kręgi luterańskie lansowały tezę, że nauki Marcina Lutra stanowią powrót do pierwotnego obrazu Kościoła – takie założenia miały przekazywać tak zwane “Centurie Magdeburskie”, stanowiące pierwszą próbę spisania historii Kościoła. A tu taka wspaniała riposta Rzymu: Kościół wczesnochrześcijański to tłumy świętych męczenników, namacalnie zachowanych, których kult luteranie odrzucają! I tak katolickie kościoły zaroiły się od owych nowych męczenników, szczególnie kościoły w Europie Środkowej. Tutaj męczenników lokalnych jest jakby mniej, tutaj często sprowadzało się kogoś z zewnątrz. Tak jak w XII wieku sprowadzono do Krakowa św. Floriana – ale to materiał na osobną opowieść.

Kościół doby kontrreformacji nie oszczędzał na wizerunku. Malutkie cząstki relikwii od wieków trzymano w bogatych relikwiarzach, będących arcydziełami złotnictwa. Teraz dysponujemy całymi szkieletami – z jednej strony należy im się bogata relikwiarzowa oprawa, z drugiej strony chcemy te szczątki raczej prezentować, niż chować. W efekcie powstaje niesamowity pomysł ozdobienia szkieletów drogimi kamieniami. Rezultat zwala z nóg.

article-2413688-1BA74816000005DC-681_634x379

A czy to byli naprawdę święci? To najmniej ważne. Jeśli modlitwy zostają wysłuchane, to znaczy, że relikwie działają. I jeszcze w dodatku cieszą oko.

Screen Shot 2014-01-20 at 20.08.37

Dla tych, których temat zainteresował – sprawa jest “na topie”, ponieważ niedawno została wydana publikacja Paula Koudounarisa “Heavenly Bodies: Cult Treasures and Spectacular Saints from the Catacombs” (http://www.amazon.com/Heavenly-Bodies-Treasures-Spectacular-Catacombs/dp/0500251959).



10 Visitor Comments

  1. Roy says:
    January 22, 2014 at 11:00 am

    Bardzo ciekawy artykuł i blog :) Gratuluję!

    Reply
    1. Magdalena Lanuszka says:
      January 23, 2014 at 10:20 am

      Dziękuję :)

      Reply
  2. Marta says:
    January 22, 2014 at 8:45 pm

    Bardzo ciekawy wpis! :) dziekuję za świetną lekturę na wieczór

    Reply
    1. Magdalena Lanuszka says:
      January 23, 2014 at 10:20 am

      Dziękuję :)

      Reply
  3. Mirosława Krajczyńska says:
    January 22, 2014 at 10:19 pm

    Znowu świetny kontekst dla przyszłych maturzystów.Tekst bardzo inetesujący sam w sobie,ale czytam go praktycznie(nawyk nauczycielki polonistki).Maturzysto 2015 podpowiadam:wykorzystaj do tematów ze średniwiecza,motywu śmierci,literatury hagiograficznej…
    Pani Magdalenie dziękuję i czekam na kolejne odkrycia.

    Reply
    1. Magdalena Lanuszka says:
      January 23, 2014 at 10:21 am

      Sztuka zawsze jest pełna kontekstów kulturowych, mam nadzieję że jeszcze niejedną ciekawostkę będę mogła podsunąć Maturzystom :) Pozdrawiam!

      Reply
  4. Katarzyna says:
    January 25, 2014 at 12:00 pm

    Niesamowite! Dziękuję za Posztukiwania!

    Reply
    1. Magdalena Łanuszka says:
      April 21, 2020 at 12:46 pm

      Dziękuję!

      Reply
  5. Krystyna says:
    November 1, 2015 at 8:47 pm

    Interesujacy artykul. Swietnie napisany.

    Reply
    1. Magdalena Łanuszka says:
      April 21, 2020 at 12:47 pm

      Dziękuję!

      Reply

Post a Reply Cancel Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Szukaj

Najnowsze wpisy

  • Krypto-dildo?
  • Kopia, imitacja, czy fałszerstwo?
  • Odczyt w Czeskiej Akademii Nauk w Pradze
  • My i wojna
  • Konferencja “Świętych w sztuce obcowanie” – on-line

Ostatnie komentarze

  • alfath on Krypto-dildo?
  • kaper on Krypto-dildo?
  • Magdalena Łanuszka on Krypto-dildo?
  • alfath on Krypto-dildo?
  • alfath on Kopia, imitacja, czy fałszerstwo?

Archiwum

  • May 2022
  • April 2022
  • March 2022
  • February 2022
  • January 2022
  • December 2021
  • November 2021
  • August 2021
  • July 2021
  • June 2021
  • May 2021
  • April 2021
  • March 2021
  • February 2021
  • January 2021
  • December 2020
  • November 2020
  • October 2020
  • September 2020
  • August 2020
  • June 2020
  • May 2020
  • April 2020
  • March 2020
  • February 2020
  • January 2020
  • December 2019
  • November 2019
  • October 2019
  • September 2019
  • August 2019
  • July 2019
  • June 2019
  • May 2019
  • April 2019
  • March 2019
  • February 2019
  • January 2019
  • December 2018
  • November 2018
  • October 2018
  • September 2018
  • August 2018
  • July 2018
  • June 2018
  • May 2018
  • April 2018
  • March 2018
  • January 2018
  • December 2017
  • November 2017
  • October 2017
  • September 2017
  • August 2017
  • July 2017
  • June 2017
  • May 2017
  • April 2017
  • March 2017
  • February 2017
  • January 2017
  • December 2016
  • November 2016
  • October 2016
  • September 2016
  • August 2016
  • July 2016
  • June 2016
  • May 2016
  • April 2016
  • March 2016
  • February 2016
  • January 2016
  • December 2015
  • November 2015
  • October 2015
  • September 2015
  • August 2015
  • July 2015
  • June 2015
  • May 2015
  • April 2015
  • March 2015
  • February 2015
  • January 2015
  • December 2014
  • November 2014
  • October 2014
  • September 2014
  • August 2014
  • July 2014
  • June 2014
  • May 2014
  • April 2014
  • March 2014
  • February 2014
  • January 2014

Kategorie

  • Aktualności
  • Blog
  • Media
  • Wykłady

Meta

  • Log in
  • Entries RSS
  • Comments RSS
  • WordPress.org

Tags

architektura Biblia Chrystus diabeł Duch Święty Europa Środkowa fotografia freski grafiki herb historia karnawał legendy literatura malarstwo martwa natura Matka Boska mitologia mozaiki muza nowożytność portret relikwie rynek sztuki rzeźba rękopisy seksualność starożytność sztuka sakralna Wielcy Mistrzowie wino XIX wiek XX wiek zwierzęta zwyczaje śmierć średniowiecze święci

Designed by Fragrance Design © 2013 | Powered by WordPress

×

Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies.