http://posztukiwania.pl/wp-content/themes/special-theme
Navigation Menu
  • Blog
  • Aktualności
  • O mnie
  • Media
  • Wykłady
Home » Blog » Pierś, która wykarmiła Europę
Sun26

Pierś, która wykarmiła Europę

Magdalena Łanuszka :: in Jan 26, 2014 :: in Blog :: 7 comments

Kto oglądał “Allo! Allo!”, temu nieobce jest określenie “Madonna z wielkim cycem”. A kto był w Królewskim Muzeum w Antwerpii, ten miał szansę zobaczyć prawdziwą wersję z XV wieku.

Samo ukazanie Marii z odsłoniętą piersią nie jest nawet aż tak bulwersujące – dopóki do tej piersi przyssane jest Dzieciątko. Wówczas mamy do czynienia z typem Marii karmiącej, co się po łacinie nazywa Maria Lactans, a w kręgu bizantyńskim występowało jako Galaktotrophousa.

Screen Shot 2014-01-26 at 14.58.32

Rzecz w tym, że Dzieciątko ssące pierś narzuca tym przedstawieniom jednoznaczny kontekst macierzyństwa. Natomiast odsłonięta pierś, jędrna i stercząca, która nie budzi żadnego zainteresowania trzymanego na kolanach dziecka, nabiera – nie oszukujmy się – wymowy erotycznej. I to nie jest przypadek.

Screen Shot 2014-01-26 at 14.43.48

Cóż to za dzieło? To prawa część dyptyku, namalowanego przez malarza francuskiego, Jeana Fouqueta,  najprawdopodobniej w roku 1450. Dyptyk zamówił Étienne Chevalier, skarbnik i sekretarz króla Francji, Karola VII. Na lewym skrzydle, przechowywanym dziś w Gemäldegalerie w Berlinie, ukazany jest sam fundator, obok niego stoi jego patron, św. Szczepan (fr. Saint Étienne). Na skrzydle prawym Madonna z Dzieciątkiem otoczona jest czerwonymi i niebieskimi aniołami. Owa Madonna ma twarz (i zapewne resztę ciała) pięknej Agnès Sorel. I to wyjaśnia kontekst erotyczny: Agnès była kochanką zarówno króla Karola VII, jak i jego sekretarza. Étienne Chevalier zamówił to dzieło po śmierci ukochanej i kazał powiesić nad jej grobem, a ostatecznie zawisło w kolegiacie Notre-Dame w Melun.

Screen Shot 2014-01-26 at 14.40.04

Agnès Sorel była wyjątkową kobietą – wedle wielu relacji najpiękniejszą w swoich czasach. Córka rycerza Jeana Soreau, była damą dworu księżnej Lotaryngii, a gdy została kochanką króla Karola VII, ten zapewnił jej posadę honorowej damy dworu swojej żony, czyli zdradzanej królowej Marii. Agnès otrzymała także liczne zamki, między innymi Beauté-sur-Marne, dzięki czemu nazywano ją ‘Dame de Beauté”, co było grą słów odnoszącą się do jej słynnej urody. Była bogata, uwielbiała klejnoty i wspaniałe stroje, miała także wielu bardzo bliskich wysoko postawionych przyjaciół (przez co można chyba rozumieć kochanków). Przede wszystkim jednak była kochanką króla – urodziła mu cztery córki. Ostatnia córeczka najprawdopodobniej urodziła się martwa, w połogu zmarła także sama Agnès. Pochowano ją w pięknym sarkofagu w kolegiacie Note-Dame w Loches (obecnie kolegiata Saint-Ours). W XVIII wieku grób otwarto, a szczątki przełożono do urny, następnie w czasie Wielkiej Rewolucji grób sprofanowano, a urnę zakopano na cmentarzu; wydobyta w XIX wieku i wraz z odnowionym sarkofagiem została umieszczona na zamku w Loches. Ostatecznie w 2005 roku całość przeniesiono z powrotem do kolegiaty – wcześniej jednak otwarto urnę i przebadano zachowane szczątki. Nieźle zachowana okazała się twarzowa część czaszki, znaleziono także włosy, a nawet resztki skóry. Badania pozwoliły między innymi zrekonstruować, jak wyglądała piękna Agnès – wizerunek na sarkofagu okazał się być całkiem wierny, pasujący do resztek czaszki.

Screen Shot 2014-01-26 at 14.24.05

Odnaleziono także fragmenty kości około 6-7 miesięcznego płodu, zapewne ostatniej, martwej córki. Badania pozwoliły ustalić, że w chwili śmierci Agnès miała najprawdopodobniej niecałe 28 lat. I, co najważniejsze, że zmarła w wyniku zatrucia rtęcią. Owszem, rtęć traktowano wówczas jako lekarstwo, podawano ją nawet by ułatwić trudny poród… oczywiście, przedawkowanie mogło być nieszczęśliwym wypadkiem. Ale mogło być to także morderstwo. Wiadomo, że najstarszy syn Karola VII, późniejszy król Ludwik XI, miał otwarty konflikt z kochanką ojca.

Screen Shot 2014-01-26 at 14.14.58

Co ciekawe, król Karol VII uznał córki zrodzone z Agnès Sorel, przez co bardzo dobrze wyszły one za mąż. Chociaż dobrze to nie znaczy szczęśliwie… na przykład córka imieniem Charlotte wyszła za hrabiego Jacquesa de Brézé, który zabił ją, nakrywszy w łóżku ze swym przyjacielem (jego też zabił za jednym zamachem, nawiasem mówiąc). Wcześniej mieli jednak dzieci, a prześledzenie dalszych potomków prowadzi do zaskakujących konkluzji: wszystkie w zasadzie europejskie domy panujące mają w swym drzewie genealogicznym piękną Agnès Sorel! Jest ona dlatego zwana “babką Europy” – wykarmiła przodków europejskich władców tą piękną, okrągłą piersią.

Kto chce poczytać więcej o Agnès Sorel, a także zagłębić się w wyniki badań jej szczątków, oraz prześledzić drzewo genealogiczne jej potomków, temu polecam znakomitą publikację on-line: http://issuu.com/pbco-editions/docs/agnessorel-gb-www/1?e=1149291/3134872

 



7 Visitor Comments

  1. gervee says:
    January 27, 2014 at 7:48 pm

    Aż dziwne, że aż tak mało komentarzy do tak fascynującego tematu jak “cycek” karmiący Europę. Woody Allen w “Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o seksie, ale baliście się zapytać” też zafascynował się “cyckiem”. W przytaczanym “Allo, Allo” fascynacja była pełna mimo, że madonna była upadła bo cyc wielki.

    Tak na marginesie to jeśli chodzi o tytułowy obraz to “zachwyca” przedstawienie dziecka … szczególnie piękne to ono nie jest.

    Ps. Drobna uwaga do bloga, są błędy w konfiguracji -> kliknięcie na “Home” przenosi na “http://posztukiwania.pl/url”

    Reply
  2. maria says:
    January 27, 2014 at 9:27 pm

    Oglądając w muzeach obrazy z dawnych epok, często brakuje mi informacji dotyczących ich treści. Tu spotkała mnie zaskakująca, ale jakże miła, niepodzianka. Komentarze autorki bloga są nie tylko profesjonalne oraz niezwykle ciekawe i pasjonujące. Z niecierpliwością czekam na dalszy ciąg.

    Reply
  3. maria says:
    January 28, 2014 at 6:17 pm

    Komentarze autorki bloga są nie tylko profesjonalne oraz niezwykle ciekawe i pasjonujące, ale również zachęcają do nowych poszukiwań rozmaitych ciekawostek z przeszłości.

    Reply
  4. Joasia says:
    January 29, 2014 at 3:20 pm

    Wspaniale opracowany materiał, przejrzysty tekst oraz dodane zdjęcia sprawiają, że Pani wpisy czyta się z prawdziwą przyjemnością. Już nie mogę doczekać się kolejnej ciekawostki. :)

    Reply
  5. Magdalena Łanuszka says:
    January 30, 2014 at 9:12 pm

    Bardzo dziękuję za wszystkie ciepłe słowa!
    Dziękuję także za zwrócenie uwagi na złe przekierowanie, postaram się to poprawić.
    Pozdrawiam! :)

    Reply
  6. tatiana.larina says:
    February 9, 2021 at 5:28 pm

    Czy aby Agnes osobiście wykarmiła swoje dzieci tą piękną piersią? Czy już wtedy nie był rozpowszechniony zwyczaj najmowania mamek?

    Reply
    1. Magdalena Łanuszka says:
      February 9, 2021 at 5:41 pm

      To bardzo trafna uwaga, ponieważ rzeczywiście kobiety z wyższych sfer raczej zatrudniały mamki – a z drugiej strony to właśnie w XV wieku bardzo popularne były wspomniane tu przedstawienia Madonny Lactans, więc wydaje mi się, że być może właśnie wtedy taka koncepcja macierzyństwa miała swoją popularność. Aczkolwiek generalnie zgadzam się, pewnie albo sama nie karmiła, albo karmiła krótko… dziękuję za komentarz! :)

      Reply

Post a Reply Cancel Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Szukaj

Najnowsze wpisy

  • Krypto-dildo?
  • Kopia, imitacja, czy fałszerstwo?
  • Odczyt w Czeskiej Akademii Nauk w Pradze
  • My i wojna
  • Konferencja “Świętych w sztuce obcowanie” – on-line

Ostatnie komentarze

  • alfath on Krypto-dildo?
  • kaper on Krypto-dildo?
  • Magdalena Łanuszka on Krypto-dildo?
  • alfath on Krypto-dildo?
  • alfath on Kopia, imitacja, czy fałszerstwo?

Archiwum

  • May 2022
  • April 2022
  • March 2022
  • February 2022
  • January 2022
  • December 2021
  • November 2021
  • August 2021
  • July 2021
  • June 2021
  • May 2021
  • April 2021
  • March 2021
  • February 2021
  • January 2021
  • December 2020
  • November 2020
  • October 2020
  • September 2020
  • August 2020
  • June 2020
  • May 2020
  • April 2020
  • March 2020
  • February 2020
  • January 2020
  • December 2019
  • November 2019
  • October 2019
  • September 2019
  • August 2019
  • July 2019
  • June 2019
  • May 2019
  • April 2019
  • March 2019
  • February 2019
  • January 2019
  • December 2018
  • November 2018
  • October 2018
  • September 2018
  • August 2018
  • July 2018
  • June 2018
  • May 2018
  • April 2018
  • March 2018
  • January 2018
  • December 2017
  • November 2017
  • October 2017
  • September 2017
  • August 2017
  • July 2017
  • June 2017
  • May 2017
  • April 2017
  • March 2017
  • February 2017
  • January 2017
  • December 2016
  • November 2016
  • October 2016
  • September 2016
  • August 2016
  • July 2016
  • June 2016
  • May 2016
  • April 2016
  • March 2016
  • February 2016
  • January 2016
  • December 2015
  • November 2015
  • October 2015
  • September 2015
  • August 2015
  • July 2015
  • June 2015
  • May 2015
  • April 2015
  • March 2015
  • February 2015
  • January 2015
  • December 2014
  • November 2014
  • October 2014
  • September 2014
  • August 2014
  • July 2014
  • June 2014
  • May 2014
  • April 2014
  • March 2014
  • February 2014
  • January 2014

Kategorie

  • Aktualności
  • Blog
  • Media
  • Wykłady

Meta

  • Log in
  • Entries RSS
  • Comments RSS
  • WordPress.org

Tags

architektura Biblia Chrystus diabeł Duch Święty Europa Środkowa fotografia freski grafiki herb historia karnawał legendy literatura malarstwo martwa natura Matka Boska mitologia mozaiki muza nowożytność portret relikwie rynek sztuki rzeźba rękopisy seksualność starożytność sztuka sakralna Wielcy Mistrzowie wino XIX wiek XX wiek zwierzęta zwyczaje śmierć średniowiecze święci

Designed by Fragrance Design © 2013 | Powered by WordPress

×

Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies.