http://posztukiwania.pl/wp-content/themes/special-theme
Navigation Menu
  • Blog
  • Aktualności
  • O mnie
  • Media
  • Wykłady
Home » Blog » Zacznijmy Wiosnę ze św. Benedyktem!
Sat21

Zacznijmy Wiosnę ze św. Benedyktem!

Magdalena Łanuszka :: in Mar 21, 2015 :: in Blog :: 6 comments

21 marca jest powszechnie postrzegany jako pierwszy dzień wiosny, ale nie powinniśmy zapominać, że jest to także dzień śmierci patrona Europy – świętego Benedykta. Była to postać nietuzinkowa, a stworzony przez niego zakon Benedyktynów odegrał kluczową rolę w kształtowaniu kultury średniowiecznej Europy. Wspomnijmy dziś zatem świętego Benedykta.

Fra_Angelico_031

Benedykt urodził się około roku 480 w Nursji, jako brat-bliźniak Scholastyki, także świętej. W wieku około 20 lat został pustelnikiem w Subiaco, ale dość szybko wszedł w konflikt z innymi pustelnikami. Musimy bowiem pamiętać, że jesteśmy u progu VI wieku, w trudnych dla Europy czasach, gdy cesarstwo Zachodniorzymskie już upadło, a do cesarstwa Karola Wielkiego musimy poczekać jeszcze 300 lat. Kościół nie jest już prześladowany, ale jeszcze wiele struktur się nie wykształciło, nie sformalizowało – pustelnicy, na przykład, żyli sobie bez konkretnych reguł czy jakiegokolwiek nadzoru. Byli podziwiani jako pobożni i święci mężowie, gromadzili wokół siebie uczniów, ale nie było to w sumie kontrolowane przez hierarchów Kościoła. Święty Benedykt dostrzegł w takiej “wolnej amerykance” pewne niebezpieczeństwa, stąd jego konflikt z innymi pustelnikami. W końcu stwierdził, że zorganizuje rzecz tak, jak według niego powinna być zorganizowana – i stworzył pierwszą na Zachodzie regułę życia zakonnego. Niemal do końca pierwszego tysiąclecia Benedyktyni będą jedynym zakonem zachodniego chrześcijaństwa, później zaś, mimo upływu wielu stuleci, kolejne zakony będą wzorować swoje reguły na tej benedyktyńskiej. Pierwszy klasztor został przez Benedykta założony na Monte Cassino, w miejscu dawnego pogańskiego sanktuarium, prawdopodobnie około roku 529.

Abbey

Co zawierała owa słynna reguła? Hasłem przewodnim jest “Ordo et Pax” (“Ład i Pokój”), zaś najsłynniejsza chyba jest benedyktyńska maksyma “Ora et Labora” (“Módl się i Pracuj”). Benedykt kładł bardzo duży nacisk na aspekt pracy, toteż reguła nie jest ascetyczna, jako że człowiek do pracy potrzebuje siły i zdrowia, którym nie sprzyja umartwianie. Raczej zatem należy dbać o siebie, po to właśnie, aby wydajnie pracować: latem na roli, a zimą przepisując księgi. Każdy mnich musiał przepisywać i czytać określoną ilość ksiąg każdego roku – dzięki temu klasztory benedyktyńskie miały najwspanialsze biblioteki i były w pierwszym tysiącleciu najważniejszymi ośrodkami naukowymi Europy. Każdy mnich czytający i piszący – toż to na tamte czasy były skupiska najlepiej wykształconych ludzi! Owo przepisywanie ksiąg była to naprawdę ciężka praca (tu polecam archiwalny wpis: “Włochaty pergamin i inne problemy“), w końcu do dziś używamy określenia “benedyktyńska praca” w kontekście aktywności wymagającej wielkiej cierpliwości i samozaparcia.

tumblr_mvsmxuO0m11soj7s4o1_1280

Sama reguła wydaje się dzisiaj szalenie zdroworozsądkowa, mimo, że powstała we wczesnym średniowieczu. Benedykt rozumiał, że każdy człowiek, mimo pewnych ogólnych zasad, potrzebuje indywidualnego podejścia (“Chociaż ludzie mają wrodzoną sobie naturalną skłonność okazywania miłosierdzia zarówno starcom jak i dzieciom, powinien ich jednak osłaniać także autorytet Reguły. Należy zawsze brać pod uwagę ich słabość. Surowych przepisów Reguły w sprawie pożywienia nie można w żadnym przypadku do nich stosować. Trzeba ich traktować z życzliwością i pozwolić na jedzenie przed wyznaczonym czasem.“). Zdawał sobie także sprawę, że młodzi powinni być zawsze pod nadzorem starszych, bo tym młodym różne dziwne rzeczy mogą przychodzić do głowy (“Łóżka młodszych braci nie powinny stać obok siebie, lecz rozdzielone posłaniami starszych.“). Rozumiał wreszcie, że do pracy człowiek potrzebuje się posilić – jak na głodowe ówczesne czasy, benedyktyńscy mnisi otrzymywali naprawdę dużo pożywienia i to w urozmaiconej formie (“Sądzimy, że na główny codzienny posiłek, czy to w porze Seksty, czy w porze Nony, wystarczą dla każdego stołu — biorąc pod uwagę niedomagania różnych braci — dwie potrawy gotowane, aby ten, kto jednej jeść nie może, posilił się drugą. Tak więc dwie potrawy gotowane powinny wystarczyć wszystkim braciom; jeśli są także owoce albo świeże jarzyny, można dodać i trzecią.“). St._Benedict_delivering_his_rule_to_the_monks_of_his_order

A co benedyktyńska reguła mówi na temat wina? Otóż: “Każdy otrzymuje własny dar od Boga, jeden taki, a drugi taki (1 Kor 7,7), dlatego też tylko z pewnymi zastrzeżeniami ustalamy ilość pożywienia stosowną dla innych. Mając jednak wzgląd na słabość chorych sądzimy, że jedna emina wina na dzień wystarczy dla każdego.” Nie wiemy na pewno ile to była “jedna emina”, ale uważa się, że co najmniej pół litra (niektóre źródła mówią, że być może nawet 0.75). Czyż nie jest to zaprawdę znakomita reguła?

Monk_sneaking_a_drink

Pozostaje nam wznieść kielichy ku czci patrona Europy. “Benedictus” oznacza po łacinie “Błogosławiony”, a bardziej dosłownie “ten, o którym się dobrze mówi”. Wydaje się, że w tej sytuacji pozostaje nam spuentować staropolskim: “Dobrze gada, polać mu!”



6 Visitor Comments

  1. SC says:
    March 23, 2015 at 9:49 am

    “Sama reguła wydaje się dzisiaj szalenie zdroworozsądkowa, mimo, że powstała we wczesnym średniowieczu” – właśnie dlatego jest zdroworozsądkowa, że powstała we wczesnym średniowieczu w oparciu o zasady chrześcijańskie :)

    “Rozumiał wreszcie, że do pracy człowiek potrzebuje się posilić – jak na głodowe ówczesne czasy, benedyktyńscy mnisi otrzymywali naprawdę dużo pożywienia i to w urozmaiconej formie” – skąd informacja o tych “ówczesnych głodowych” czasach – lasy pełne zwierzyny, suszy nie było… jakieś źródło?

    Reply
    1. Magdalena Łanuszka says:
      March 23, 2015 at 11:20 am

      W momencie upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego Europa zachodnia była w zapaści ekonomicznej – wielki kryzys rozpoczął się już wcześniej, w III wieku, między innymi ze względu na najazdy oraz wysokie podatki. Dodatkowo w VI wieku Europę zaczęły nękać fale epidemii. Liczba ludności w Europie, szacowana ok. 200 roku na 36 milionów, w okolicach roku 600 spadła do około 26 milionów. Zachowane szkielety z tego czasu dowodzą, że Europejczycy byli niedożywieni i kiepskiego zdrowia. Zasiedlanie terenów dawniej rzymskich przez tak zwanych barbarzyńców nie przynosiło poprawy ekonomicznej, ponieważ owi barbarzyńcy nie rozwinęli rolnictwa i hodowli poza najbardziej prymitywne podstawy. To tak w największym skrócie – na podstawie książki “A history of the European Economy, 1000-2000” (Francois Crouzet, 2001). Książka jest częściowo zdigitalizowana i dostępna w serwisie Google Books.

      Reply
  2. Buldożek says:
    March 23, 2015 at 10:27 am

    Dobrze pisze, polać jej ;)

    Reply
    1. Magdalena Łanuszka says:
      April 21, 2020 at 12:24 pm

      :)

      Reply
  3. Mirosława says:
    April 18, 2015 at 12:03 am

    Zapraszam do Krzeszowa koło Jeleniej Góry,gdzie znajduje się perła Dolnego Śląska dawne opactwo cystersów,którzy wywodzili się z benedyktynów,Fasadę tej cudownej świątyni zdobią potężne rzeżby świętych, wśród nich bliżniacze rodzeństwo Benedykt i Scholastyka.
    Ale miałaby ani o czym pisać!!!

    Reply
    1. Magdalena Łanuszka says:
      April 21, 2020 at 12:24 pm

      Dziękuję! :)

      Reply

Post a Reply Cancel Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Szukaj

Najnowsze wpisy

  • Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • Artykuły wydane w książce “DETEFON, RADION, VIS. Opowieści muzealne o II Rzeczypospolitej”
  • Średniowieczne autoportrety kobiet
  • Matka Boska bije diabła!
  • Międzynarodowa konferencja online: “Annihilating Evil: Scenes of Fighting, Slaying, Trampling and Binding Bad Forces in Art”

Ostatnie komentarze

  • Magdalena Łanuszka on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • Magdalena Łanuszka on “Księżyc pod jej stopami…”
  • Egoria on “Księżyc pod jej stopami…”
  • Stratos Vasdekis on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • kaper on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach

Archiwum

  • January 2023
  • December 2022
  • November 2022
  • October 2022
  • August 2022
  • July 2022
  • May 2022
  • April 2022
  • March 2022
  • February 2022
  • January 2022
  • December 2021
  • November 2021
  • August 2021
  • July 2021
  • June 2021
  • May 2021
  • April 2021
  • March 2021
  • February 2021
  • January 2021
  • December 2020
  • November 2020
  • October 2020
  • September 2020
  • August 2020
  • June 2020
  • May 2020
  • April 2020
  • March 2020
  • February 2020
  • January 2020
  • December 2019
  • November 2019
  • October 2019
  • September 2019
  • August 2019
  • July 2019
  • June 2019
  • May 2019
  • April 2019
  • March 2019
  • February 2019
  • January 2019
  • December 2018
  • November 2018
  • October 2018
  • September 2018
  • August 2018
  • July 2018
  • June 2018
  • May 2018
  • April 2018
  • March 2018
  • January 2018
  • December 2017
  • November 2017
  • October 2017
  • September 2017
  • August 2017
  • July 2017
  • June 2017
  • May 2017
  • April 2017
  • March 2017
  • February 2017
  • January 2017
  • December 2016
  • November 2016
  • October 2016
  • September 2016
  • August 2016
  • July 2016
  • June 2016
  • May 2016
  • April 2016
  • March 2016
  • February 2016
  • January 2016
  • December 2015
  • November 2015
  • October 2015
  • September 2015
  • August 2015
  • July 2015
  • June 2015
  • May 2015
  • April 2015
  • March 2015
  • February 2015
  • January 2015
  • December 2014
  • November 2014
  • October 2014
  • September 2014
  • August 2014
  • July 2014
  • June 2014
  • May 2014
  • April 2014
  • March 2014
  • February 2014
  • January 2014

Kategorie

  • Aktualności
  • Blog
  • Media
  • Wykłady

Meta

  • Log in
  • Entries RSS
  • Comments RSS
  • WordPress.org

Tags

architektura Biblia Chrystus diabeł Duch Święty Europa Środkowa fotografia freski grafiki herb historia karnawał legendy literatura malarstwo martwa natura Matka Boska mitologia mozaiki muza nowożytność portret relikwie rynek sztuki rzeźba rękopisy seksualność starożytność sztuka sakralna Wielcy Mistrzowie wino XIX wiek XX wiek zwierzęta zwyczaje śmierć średniowiecze święci

Designed by Fragrance Design © 2013 | Powered by WordPress

×

Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies.