Wino i kazirodztwo

Magdalena Łanuszka :: in Oct 6, 2015 :: in Blog :: 10 comments

Rok temu w porze winobrania pisałam o tym, jak Noe nadużył wina (post dostępny TU). W tym roku również zajrzymy do Starego Testamentu: tym razem do historii z dodatkowym bulwersującym motywem kazirodczej miłości. Artyści sięgali po ten temat wielokrotnie na przestrzeni wieków; chodzi mianowicie o historię Lota i jego córek.

Sprawa dotyczy niesławnej Sodomy i Gomory, gdzie – jak wiadomo – działy się rzeczy najokropniejsze pod względem moralnym. Jak czytamy w Księdze Rodzaju: Pan rzekł: «Skarga na Sodomę i Gomorę głośno się rozlega, bo występki ich [mieszkańców] są bardzo ciężkie. Chcę więc iść i zobaczyć, czy postępują tak, jak głosi oskarżenie, które do Mnie doszło, czy nie; dowiem się» (Rdz 18.20-21). Mądry Abraham, chcąc uratować dobrych mieszkańców, wszedł w dysputę z Bogiem; zaczął od podpytywania Pana, czy nie dałoby się odpuścić, gdyby znalazło się 50 sprawiedliwych, a potem zręcznie utargował ten deal do dziesięciu, dzięki którym Sodoma miała być oszczędzona. Abraham, ojciec Narodu Wybranego, był mistrzem targowania się! Niestety, najwyraźniej zabrakło nawet takiej ilości przyzwoitych ludzi w tym zepsutym mieście.

Wydaje się, że jedynym sprawiedliwym był Lot, którego odwiedzili w związku z tym dwaj aniołowie. Niestety, mieszkańcy Sodomy widząc, że Lot gości dwóch przystojnych młodzieńców, zaczęli domagać się, by im ich wydał; zamiary mieli niecne, jak mówi nam wyraźnie Biblia: Mieszkający w Sodomie mężczyźni, młodzi i starzy, ze wszystkich stron miasta, otoczyli dom, wywołali Lota i rzekli do niego: «Gdzie tu są ci ludzie, którzy przyszli do ciebie tego wieczoru? Wyprowadź ich do nas, abyśmy mogli z nimi poswawolić!» (Rdz 19.4-5)

Lot się zdenerwował; nie chcąc uchybić prawom gościnności, zaproponował w zamian wydanie sąsiadom dwóch córek – jak sam zachwalał, wciąż jeszcze dziewic; no ale Sodomici, jak się domyślamy, pannami pogardzili. Oczywiście wobec tej ciężkiej zniewagi praw boskich i ludzkich, zapadł wyrok na Sodomę. Lot dostał od aniołów cynk, że ma zabierać żonę z córkami i uciekać bez oglądania się za siebie. Na Sodomę spadł deszcz ognia i siarki, niszcząc wszystko i wszystkich. Żona Lota w czasie ucieczki obejrzała się za siebie i zamieniła się w słup soli.

W tej sytuacji Lot pozostał sam z dwiema córkami – uciekłszy, schronili się w górach. Zamieszkali w pieczarze i nie bardzo było wiadomo, co dalej. Tymczasem niestety córki Lota zaczęły panikować na tle tykającego biologicznego zegara. Były w końcu wciąż dziewicami, a wydawało im się, że resztę życia spędzą na tułaczce z ojcem. Co zatem z wymarzonym macierzyństwem? No cóż, sposób się zawsze znajdzie. Zacytujmy znów Biblię: A gdy mieszkał z dwiema swymi córkami w pieczarze, rzekła starsza do młodszej: «Ojciec nasz wprawdzie już stary, ale nie ma w tej okolicy mężczyzny, który by przyszedł do nas na sposób wszystkim właściwy. Chodź więc, upoimy ojca naszego winem i położymy się z nim, a tak będziemy miały potomstwo z ojca naszego». (Rdz 19.30-32)

I tak obie siostry, jednej nocy starsza a drugiej młodsza, upiwszy ojca, wykorzystały go seksualnie: Upoiły więc swego ojca winem tej samej nocy; wtedy starsza poszła i położyła się przy ojcu swoim, on zaś nawet nie wiedział ani kiedy się kładła, ani kiedy wstała. (Rdz 19.33)

Swoją drogą trzeba przyznać, że panny wykazały się mistrzowskim wręcz wyczuciem: nie jest łatwo tak wymierzyć trunek, żeby mężczyzna już nie kojarzył, co się dzieje, ale jeszcze dał radę.

Efekt tych starań był taki, jak sobie panny Lotówny wymarzyły: I tak obie córki Lota stały się brzemienne za sprawą swego ojca. Starsza, urodziwszy potem syna, dała mu imię Moab. Ten był praojcem dzisiejszych Moabitów. Młodsza również urodziła syna i nazwała go Ben-Ammi. Ten zaś stał się praojcem dzisiejszych Ammonitów (Rdz 19.36-38). Oczywiście nie ulega wątpliwości, że historia ta jest elementem izraelskich podań, tłumaczących pogardę dla Ammonitów i Moabitów, z którymi Izrael pozostawał w nieprzyjaźni i w ciągłych walkach. Zaś w sztuce europejskiej temat ten był niezwykle popularny głównie ze względu na walory erotyczne. Mamy w końcu wątek uwiedzenia mężczyzny przez kobiety za pomocą wina; dodajmy przy tym, że mężczyzna jest starszy, a kobiety są dwie. Nie szkodzi, że w przekazie biblijnym uwiedzenie rozłożone było na dwie noce (czy stary Lot poradziłby sobie z dwiema córkami na raz?). Na obrazach zazwyczaj czas jest skumulowany, w wyniku czego otrzymujemy wizualizację w typie klasycznego trójkąta. Kazirodztwo to tylko dodatkowy smaczek.

Pamiętajcie zatem, Panowie: be careful what you wish for. A z winem trzeba ostrożnie – bywa kacogenne. I niestety może się zdarzyć, że kac będzie trwał co najmniej dziewięć miesięcy, jak to zapewne się przytrafiło nieszczęsnemu Lotowi.