http://posztukiwania.pl/wp-content/themes/special-theme
Navigation Menu
  • Blog
  • Aktualności
  • O mnie
  • Media
  • Wykłady
Home » Blog » Święte mleko
Sun03

Święte mleko

Magdalena Łanuszka :: in Jul 3, 2016 :: in Blog :: 4 comments

Jakiś czas temu pisałam o przedstawieniach karmiącej Matki Boskiej z Dzieciątkiem (wpis dostępny TU), dziś zaś rozwiniemy ten temat. Tak się składa, że Madonna obdzielała swoim mlekiem nie tylko własne dziecko – zdarzają się zatem takie przedstawienia, gdy z mleka Matki Boskiej korzystają inni. Szczególnie zakonnicy.

W żywotach świętych znajdziemy wiele cudów, a kilku z nich przytrafiła się także tak zwana laktacja. Nie chodzi jednak o to, że panowie cierpieli za zaawansowane schorzenia hormonalne i zaczęli produkować mleko; rzecz w tym, że w wyniku cudu dostąpili zaszczytu skosztowania mleka Matki Boskiej. Najsłynniejszą i wielokrotnie powtarzającą się w sztuce sceną jest Laktacja św. Bernarda.

7717c98a-a335-4669-8407-33fcc6175a14

Św. Bernard z Clairvaux (1090-1153): cysters, teolog, mistyk i entuzjasta krucjat, był jedną z czołowych osobowości Europy XII wieku. Otaczał on wielkim kultem Matkę Boską; wedle legendy pewnego razu posąg Madonny z Dzieciątkiem ożył, gdy Bernard modlił się do niego. Maria miała wówczas upuścić do ust Bernarda kilka kropli swego mleka, przez co umocniła jego przekonanie, iż może on nazywać ją swoją matką. Wersji legendy jest kilka – jest też taka, która mówi, że Maria strzyknęła Bernardowi mlekiem w oko, przez co został on uleczony z infekcji tegoż narządu.

StBernardFS

Strzykanie mlekiem jest niewątpliwie efektowne wizualnie, ale zazwyczaj mleko w nieco łagodniejszy sposób wypływa z damskiej piersi, zaś żeby go skosztować, trzeba się do tej piersi znacząco zbliżyć, lub wręcz przyssać. Interesujący jest fakt, że tego typu cuda przytrafiały się głównie świętym zakonnikom, a w każdym razie duchownym; motyw pojawia się m.in. w żywotach św. Augustyna, św. Dominika, św. Kajetana, czy też św. Piotra Nolasco. Nie da się uniknąć poczucia, że mamy tu do czynienia z mistyczną wizją, która ma zabarwienie erotyczne; religijne doznanie w jakimś sensie rekompensuje zakonnikom życie w czystości.

gac0004_la_virgen_de_la_leche-899x1024

Od razu zaznaczę, że nie jest to wyuzdana nadinterpretacja, bowiem w takim właśnie kontekście cud laktacji pojawia się już w średniowiecznych tekstach. Gautier de Coinci, poeta i mnich benedyktyński, autor tekstu Les Miracles de Nostre-Dame (Cuda Matki Bożej) z początków XIII wieku, przywołał historię o diakonie, dręczonym przez cielesne żądze. Ów młodzieniec miał wielki problem z zachowaniem ślubów czystości, ale z pomocą przyszła mu Matka Boska. Objawiła mu się mianowicie nocą, we śnie, i dała mu się napić mleka ze swej piersi. Jak twierdzi Gautier de Coinci, diakon poczuł się usatysfakcjonowany i w efekcie odnalazł w sobie siłę, by oprzeć się dalszym pokusom.

Mleko Matki Boskiej generalnie pomagać miało grzesznikom – przedstawienia Marii kapiącej mlekiem z piersi w kierunku dusz czyśćcowych (co oczywiście owym duszom przynosiło ulgę i ukojenie) pojawiały się szczególnie w początkach XVI wieku. Jeden z najsłynniejszych obrazów znajduje się w muzeum Prado w Madrycie (Pedro Machuca, 1517) – z jednej piersi mleko wyciska sama Madonna, z drugiej zaś Jezus, który zdaje się przy tym całkiem dobrze bawić.

7006bcd7-91a7-4236-aa40-cab2a2e73317

Warto zauważyć, że tego typu przedstawienia najprawdopodobniej wywodzą się z mitologicznej opowieści o tym, jak to mleko Hery, trysnąwszy z jej piersi, utworzyło Drogę Mleczną. Niewątpliwie także możemy to przedstawienie porównać z personifikacją Benignita (dobrotliwość, łagodność, łaskawość) z Ikonologii Cesarego Ripy (1593, ilustrowanej od drugiego wydania z 1603). Stanowi ona cnotę władców, więc także pasuje do Matki Boskiej:

058_Benignita

Krótko mówiąc, Madonna obdziela swym mlekiem i świętych, i grzeszników. Święci jednak mają o tyle uprzywilejowaną sytuację, że doznają tego zaszczytu w spotkaniu twarzą w twarz, czy też raczej twarzą w pierś; w każdym razie indywidualnie, a nie grupowo, jak ci nieszczęśnicy z czyśćca. Ci ostatni jednak zapewne za życia więcej sobie poużywali rozmaitych przyjemności, ze ssaniem kobiecych piersi włącznie.

screen-shot-2016-09-20-at-17-34-14



4 Visitor Comments

  1. Olga says:
    September 22, 2016 at 11:07 pm

    Dziękuję za ten arcyciekawy post :)

    Reply
  2. Witek says:
    November 17, 2019 at 10:47 pm

    Ciekawa sprawa…

    Reply
  3. Magdalena Łanuszka says:
    April 21, 2020 at 12:15 pm

    Dziękuję za komentarze – zapraszam do czytania kolejnych wpisów :)

    Reply
  4. Monika says:
    July 22, 2021 at 7:36 pm

    Mleko potrafi właśnie w ten sposób tryskać, to zupełnie normalne wystarczy zwykle nacisnąć tak jak widać na obrazach…

    Reply

Post a Reply Cancel Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Szukaj

Najnowsze wpisy

  • Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • Artykuły wydane w książce “DETEFON, RADION, VIS. Opowieści muzealne o II Rzeczypospolitej”
  • Średniowieczne autoportrety kobiet
  • Matka Boska bije diabła!
  • Międzynarodowa konferencja online: “Annihilating Evil: Scenes of Fighting, Slaying, Trampling and Binding Bad Forces in Art”

Ostatnie komentarze

  • Magdalena Łanuszka on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • Magdalena Łanuszka on “Księżyc pod jej stopami…”
  • Egoria on “Księżyc pod jej stopami…”
  • Stratos Vasdekis on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • kaper on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach

Archiwum

  • January 2023
  • December 2022
  • November 2022
  • October 2022
  • August 2022
  • July 2022
  • May 2022
  • April 2022
  • March 2022
  • February 2022
  • January 2022
  • December 2021
  • November 2021
  • August 2021
  • July 2021
  • June 2021
  • May 2021
  • April 2021
  • March 2021
  • February 2021
  • January 2021
  • December 2020
  • November 2020
  • October 2020
  • September 2020
  • August 2020
  • June 2020
  • May 2020
  • April 2020
  • March 2020
  • February 2020
  • January 2020
  • December 2019
  • November 2019
  • October 2019
  • September 2019
  • August 2019
  • July 2019
  • June 2019
  • May 2019
  • April 2019
  • March 2019
  • February 2019
  • January 2019
  • December 2018
  • November 2018
  • October 2018
  • September 2018
  • August 2018
  • July 2018
  • June 2018
  • May 2018
  • April 2018
  • March 2018
  • January 2018
  • December 2017
  • November 2017
  • October 2017
  • September 2017
  • August 2017
  • July 2017
  • June 2017
  • May 2017
  • April 2017
  • March 2017
  • February 2017
  • January 2017
  • December 2016
  • November 2016
  • October 2016
  • September 2016
  • August 2016
  • July 2016
  • June 2016
  • May 2016
  • April 2016
  • March 2016
  • February 2016
  • January 2016
  • December 2015
  • November 2015
  • October 2015
  • September 2015
  • August 2015
  • July 2015
  • June 2015
  • May 2015
  • April 2015
  • March 2015
  • February 2015
  • January 2015
  • December 2014
  • November 2014
  • October 2014
  • September 2014
  • August 2014
  • July 2014
  • June 2014
  • May 2014
  • April 2014
  • March 2014
  • February 2014
  • January 2014

Kategorie

  • Aktualności
  • Blog
  • Media
  • Wykłady

Meta

  • Log in
  • Entries RSS
  • Comments RSS
  • WordPress.org

Tags

architektura Biblia Chrystus diabeł Duch Święty Europa Środkowa fotografia freski grafiki herb historia karnawał legendy literatura malarstwo martwa natura Matka Boska mitologia mozaiki muza nowożytność portret relikwie rynek sztuki rzeźba rękopisy seksualność starożytność sztuka sakralna Wielcy Mistrzowie wino XIX wiek XX wiek zwierzęta zwyczaje śmierć średniowiecze święci

Designed by Fragrance Design © 2013 | Powered by WordPress

×

Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies.