http://posztukiwania.pl/wp-content/themes/special-theme
Navigation Menu
  • Blog
  • Aktualności
  • O mnie
  • Media
  • Wykłady
Home » Blog » Umowa o dzieło
Sun18

Umowa o dzieło

Magdalena Łanuszka :: in Dec 18, 2016 :: in Blog :: 6 comments

W filmie Vinci (2004), opowiadającym o fikcyjnej historii kradzieży najsłynniejszego obrazu z kolekcji Książąt Czartoryskich, paser Gruby (Mieczysław Grąbka) mówi do złodzieja Cumy (Robert Więckiewicz): “Mamy umowę o dzieło, Cuma, i mnie interesuje dostać to dzieło.” W kolekcji Czartoryskich dzieł jest wiele, ale ogół społeczeństwa kojarzy głównie to jedno: chodzi oczywiście o Damę z Gronostajem.

Obraz Leonarda da Vinci, namalowany około 1490 roku, najczęściej interpretuje się jako portret Cecylii Gallerani, która była kochanką księcia Mediolanu, Ludovica Sforzy. Pasuje do tego atrybut w postaci gronostaja: grecka nazwa zwierzątka (galéē: γαλέη) byłaby tu nawiązaniem do nazwiska modelki, a sam gronostaj współczesnym niewątpliwie kojarzył się z jej kochankiem. Ludovico Sforza, kawaler Orderu Gronostaja, używał bowiem wizerunku tego stworzenia jako swego osobistego godła.

Oil on Wood 54.8 x 40.3 cm

Oil on Wood 54.8 x 40.3 cm

Identyfikacja namalowanego przez Leonarda da Vinci zwierzątka jest jednak przedmiotem dyskusji. Już księżna Izabela Czartoryska miała problem z jego rozpoznaniem; we francuskojęzycznej wersji katalogu swej kolekcji napisała o tym obrazie: Zwierzątko, trzymane przez młodą osobę, trudno opisać. Jeśli to pies, byłby brzydki; jeśli inne jakieś zwierzę — to nie znane mi. W polskiej wersji katalogu, zapewne po namyśle, stwierdziła natomiast: Trzyma zwierzątko do kuny podobne. Później pojawiła się także identyfikacja stworzenia jako łasicy – stąd popularne określenie “Dama z Łasiczką”. Gronostaj (mustela erminea) i łasica pospolita (mustela nivalis) są do siebie bardzo podobne, w dodatku jedno i drugie może przyjmować zimą białą szatę.

screen-shot-2016-12-18-at-00-46-53

Gronostaj wyróżnia się czarną plamką na końcu ogona, no ale ogona akurat na obrazie nie widać. Może zresztą to świadomy zabieg Leonarda, zakrawający nieco na trolling wobec zleceniodawców: rzecz w tym, że łasica i gronostaj mają odmienne znaczenie symboliczne. Gronostaj symbolizuje czystość (pasuje zatem jako atrybut niezamężnej niewiasty i zapewne to właśnie na ten atrybut było zamówienie), a łasica w średniowiecznych bestiariach była opisana jako zwierzę nieczyste (ta akurat niezamężna panna nie była przecież dziewicą…). Poza tym łasicowate ogólnie funkcjonowały w kulturze renesansowej Italii jako symbolizujące ciążę – a Cecylia Gallerani w 1491 roku urodziła księciu Sforzy nieślubnego syna.

il_570xn-417021359_c45s

Swoją drogą, pojawiła się też teoria, że Dama z Gronostajem jest tak naprawdę… damą z fretką! Zwacano uwagę na to, że gronostaj na obrazie Leonarda jest dziwnie duży, ma wydłużony pysk, małe oczy i łapy podobne do psich i niedźwiedzich z zachowanych szkiców da Vinciego. Faktycznie, biała fretka wydaje się być najbliżej zwierzątka z obrazu – a może po prostu domowa fretka “pozowała” w tym wypadku za gronostaja? Fretki były już od średniowiecza hodowane i używane do polowań – czyli jednak był to trochę jakby pies, tak jak podejrzewała Izabela Czartoryska.

deew

Obraz przywiózł z Włoch Adam Jerzy Czartoryski i podarował go swej matce, księżnej Izabeli. Nie tylko z identyfikacją zwierzątka mieli oni wówczas problemy – napis dodany w lewym górnym rogu wskazuje, że dzieło to zostało pomylone z innym portretem: La Belle Ferronière, przypisywanym także Leonardowi, a dziś przechowywanym w Luwrze. Napis na Damie z Gronostajem z pewnością powstał już w Polsce: Leonardo da Vinci został bowiem określony jako Leonard d’Awinci (!)

screen-shot-2016-12-18-at-01-31-01

Niestety prawdopodobnie wówczas, czyli już w kolekcji Czartoryskiej, obraz został przemalowany – nałożono niezbyt subtelne poprawki, a przede wszystkim, nie do końca wiadomo dlaczego, zasmarowano (bo trudno to nazwać inaczej) tło na czarno. Oryginalnie Dama była prawdopodobnie ukazana na tle szarobłękitnym, światłocieniowym, przestrzennym. Sława obrazu jest w tym wypadku jego przekleństwem – zapewne w przypadku mniej znanego dzieła takie przemalówki zostałyby już dawno usunięte przez konserwatorów. Ale czy ktoś zdecyduje się ingerować w utrwalony już w powszechnej świadomości wizerunek Damy z Gronostajem?

Na zakończenie zatem jeszcze jeden cytat z filmu Vinci, który trafnie ukazuje ową powszechną świadomość – rozmowa Cumy z kolegą Szerszeniem (Borys Szyc):

[C] – Obraz, co Ci mówiłem, wisi u Czartoryskich.

[Sz] – Da Vinci??!!

[C] – Skąd wiesz?

[Sz] – W Polsce jest tylko jeden obraz!

Pozostaje tylko dodać: Włoch płakał jak sprzedawał.

screen-shot-2016-12-18-at-02-29-48



6 Visitor Comments

  1. mar says:
    December 18, 2016 at 8:27 pm

    Bardzo interesujący wpis; szkoda, że nikt nie zdecydował się na zdjęcie czarnej warstwy

    Reply
    1. Magdalena Łanuszka says:
      April 21, 2020 at 12:10 pm

      Dziękuję – no, szkoda…

      Reply
  2. Katarzyna Ogrodnik-Fujcik says:
    December 20, 2016 at 9:39 pm

    Jeśli weźmiemy pod uwagę same rozmiary to łasica jest jednak znacznie mniejsza od gronostaja, zaś zwierzę na obrazie jest – moim skromnym zdaniem – za duże i na łasicę i na gronostaja. Miałam okazję podziwiać przedstawicieli i jednego i drugiego gatunku w moim przydomowym ogrodzie :) Urocze, pełne wdzięku stworzenia (zwłaszcza mała i ruchliwa łasica). Osobiście skłaniałabym się ku kunie domowej (tu rzeczywiście w nieco “brzydkim” wydaniu). Chyba że proporcje nie zostały zachowane i rozmiary przedstawionego zwierzęcia zostały nieco wyolbrzymione…

    Reply
    1. Magdalena Łanuszka says:
      April 21, 2020 at 12:12 pm

      O właśnie, dziękuję, nie ma to jak osobista obserwacja natury! Ja myślę, że pozowała fretka.

      Reply
  3. Ppp says:
    June 14, 2019 at 2:19 pm

    Trzeba zmienić tytuł: “Dama z niewielkim zwierzęciem drapieżnym nieustalonego gatunku”.
    Pozdrawiam.

    Reply
    1. Magdalena Łanuszka says:
      April 21, 2020 at 12:11 pm

      Myślę, że to fretka, ale jednak w zamyśle miał być gronostaj. Pozdrawiam! :)

      Reply

Post a Reply Cancel Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Szukaj

Najnowsze wpisy

  • średniowieczne zabawy spankingowe
  • Mężczyźni, których nie udało się uwieść
  • Trąba à rebours
  • Otwarty wykład on-line dla Muzeum Krakowa
  • Nie nadużywajmy wina

Ostatnie komentarze

  • Magdalena Łanuszka on Detal zza krzaka
  • tatiana.larina on Detal zza krzaka
  • Magdalena Łanuszka on Zmysł marketingowy – level: expert.
  • Magdalena Łanuszka on średniowieczne zabawy spankingowe
  • Magdalena Łanuszka on średniowieczne zabawy spankingowe

Archiwum

  • February 2021
  • January 2021
  • December 2020
  • November 2020
  • October 2020
  • September 2020
  • August 2020
  • June 2020
  • May 2020
  • April 2020
  • March 2020
  • February 2020
  • January 2020
  • December 2019
  • November 2019
  • October 2019
  • September 2019
  • August 2019
  • July 2019
  • June 2019
  • May 2019
  • April 2019
  • March 2019
  • February 2019
  • January 2019
  • December 2018
  • November 2018
  • October 2018
  • September 2018
  • August 2018
  • July 2018
  • June 2018
  • May 2018
  • April 2018
  • March 2018
  • January 2018
  • December 2017
  • November 2017
  • October 2017
  • September 2017
  • August 2017
  • July 2017
  • June 2017
  • May 2017
  • April 2017
  • March 2017
  • February 2017
  • January 2017
  • December 2016
  • November 2016
  • October 2016
  • September 2016
  • August 2016
  • July 2016
  • June 2016
  • May 2016
  • April 2016
  • March 2016
  • February 2016
  • January 2016
  • December 2015
  • November 2015
  • October 2015
  • September 2015
  • August 2015
  • July 2015
  • June 2015
  • May 2015
  • April 2015
  • March 2015
  • February 2015
  • January 2015
  • December 2014
  • November 2014
  • October 2014
  • September 2014
  • August 2014
  • July 2014
  • June 2014
  • May 2014
  • April 2014
  • March 2014
  • February 2014
  • January 2014

Kategorie

  • Aktualności
  • Blog
  • Media
  • Wykłady

Meta

  • Log in
  • Entries RSS
  • Comments RSS
  • WordPress.org

Tags

architektura Biblia Chrystus diabeł Duch Święty Europa Środkowa fotografia freski grafiki herb historia karnawał legendy literatura malarstwo martwa natura Matka Boska mitologia mozaiki muza nowożytność portret relikwie rynek sztuki rzeźba rękopisy seksualność starożytność sztuka sakralna Wielcy Mistrzowie wino XIX wiek XX wiek zwierzęta zwyczaje śmierć średniowiecze święci

Designed by Fragrance Design © 2013 | Powered by WordPress

×

Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies.