http://posztukiwania.pl/wp-content/themes/special-theme
FacebookRss
Navigation Menu
  • Blog
  • Aktualności
  • O mnie
  • Media
  • Wykłady
Home » Blog » Jak się łapie jednorożca
Sun09

Jak się łapie jednorożca

Magdalena Łanuszka :: in Apr 9, 2017 :: in Blog :: 2 comments

Jakiś czas temu pisałam o wybranych zwierzętach w średniowiecznych bestiariach (wpis dostępny TU), dziś zatem wrócę do tego tematu, koncentrując się na jednym, wyjątkowym stworzeniu. Chodzi mianowicie o jednorożca.

Jednorożec to mityczne zwierzę, stosunkowo często występujące w sztuce średniowiecznej. Miał być istotą czystą, symbolizującą Chrystusa. Najczęściej wyobrażano go jako konia (ewentualnie osła lub kozła) z jednym rogiem na głowie – co ciekawe, średniowieczne bestiaria opisują czasem także inne, choć podobne stworzenie, o nazwie monocerus. To z kolei miała być dziwna mieszanka: ciało konia, głowa jelenia, i do tego nogi słonia. Skupmy się jednak na klasycznym jednorożcu.

Jako się rzekło, jednorożec wiązany był z czystością i jako taki był atrybutem dziewic. Mógł występować w portretach, albo przedstawieniach alegorycznych – bardzo słynna jest seria tapiserii z wizerunkami “Damy z Jednorożcem”, interpretowana najczęściej jako alegorie pięciu zmysłów (tkaniny te, dziś przechowywane w Musée Cluny w Paryżu, najprawdopodobniej powstały w początkach XVI w.). W Muzeum Narodowym w Warszawie z kolei znajdziemy późnogotycki ołtarz z przedstawieniem Zwiastowania (4 ćwierć XV w., z kościoła św. Elżbiety we Wrocławiu), w którym jednorożec wspina się na kolana Marii, będąc symbolem jej dziewictwa.

Panny miały w ogóle szczególny związek z jednorożcami, a to z powodu sposobu, w jaki można było na to szlachetne zwierzę zapolować. Nie jest to bowiem prosta sprawa, jednorożca ot tak nie złapie się w zwykłe sidła. Trzeba go wziąć sposobem, podstępnie zwabić: robi się to właśnie “na dziewicę”.

Najpierw zatem musimy mieć dziewicę; następnie wypuszczamy ją do lasu, gdzie ma się trafić jednorożec. Ów zaś, gdy wyczuje obecność dziewicy, przyjdzie do niej, przyciągnięty niewinnością i czystością… instynkt każe mu zbliżyć się i złożyć swój sterczący róg na jej łonie. Wedle niektórych wersji dziewica powinna obnażyć pierś i pozwolić ją possać zwierzęciu… w każdym razie ostatecznie jednorożec zapada na jej łonie w błogi sen. I wtedy właśnie jest jedyna szansa, by go pochwycić i upolować!

A po co w ogóle polować na jednorożca? Głównie ze względu na jego róg, który był magicznym dodatkiem znakomitym do różnych czarodziejskich napojów. Mógł być trucizną, ale przede wszystkim miał to być… afrodyzjak! Stąd zapewne także zainteresowanie dziewic w kwestii zdobycia tego specyfiku.

Pozostaje tylko skwitować ten wpis parafrazą starego dowcipu o marchewce: “wszystko wskazuje na to, że róg jednorożca jest bardzo dobry na potencję… tylko trudno go przymocować.”

Ale za to jaka radość, jeśli już się uda…

 



2 Visitor Comments

  1. Mateusz Mazur says:
    April 23, 2022 at 12:23 pm

    A czy wiadomo, skąd mogło wynikać utożsamienie jednorożca z czystością? Znane są źródła takiej alegorii? Serdecznie pozdrawiam

    Reply
    1. Magdalena Łanuszka says:
      April 24, 2022 at 12:02 pm

      Nie do końca; Pliniusz Starszy twierdził, że jednorożca nie da się złapać, a Izydor z Sewilli (zm. 636) napisał, że można go złapać “na dziewicę” (“Etymologiae” księga XII, rozdział II – to było niesłychanie popularne dzieło i źródło wielu kolejnych średniowiecznych tekstów).

      Reply

Post a Reply Cancel Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Szukaj

Najnowsze wpisy

  • Artykuł w serwisie JSTOR Daily
  • Kilka słów o średniowiecznej czystości
  • Wykład w Muzeum Narodowym w Poznaniu
  • Referat na seminarium stowarzyszeń RIHA i ARIAH w Londynie
  • Współpraca z serwisem Spotkania z Zabytkami

Ostatnie komentarze

  • Robert Trojanowski on Mucha nie siada
  • Magdalena Łanuszka on Kamienny Chrystus, który przemówił
  • Paweł on Wykład w Muzeum Narodowym w Poznaniu
  • Asia z mTower on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • Magdalena Łanuszka on Nie tylko Manneken Pis

Archiwum

  • November 2023
  • October 2023
  • August 2023
  • July 2023
  • May 2023
  • March 2023
  • February 2023
  • January 2023
  • December 2022
  • November 2022
  • October 2022
  • August 2022
  • July 2022
  • May 2022
  • April 2022
  • March 2022
  • February 2022
  • January 2022
  • December 2021
  • November 2021
  • August 2021
  • July 2021
  • June 2021
  • May 2021
  • April 2021
  • March 2021
  • February 2021
  • January 2021
  • December 2020
  • November 2020
  • October 2020
  • September 2020
  • August 2020
  • June 2020
  • May 2020
  • April 2020
  • March 2020
  • February 2020
  • January 2020
  • December 2019
  • November 2019
  • October 2019
  • September 2019
  • August 2019
  • July 2019
  • June 2019
  • May 2019
  • April 2019
  • March 2019
  • February 2019
  • January 2019
  • December 2018
  • November 2018
  • October 2018
  • September 2018
  • August 2018
  • July 2018
  • June 2018
  • May 2018
  • April 2018
  • March 2018
  • January 2018
  • December 2017
  • November 2017
  • October 2017
  • September 2017
  • August 2017
  • July 2017
  • June 2017
  • May 2017
  • April 2017
  • March 2017
  • February 2017
  • January 2017
  • December 2016
  • November 2016
  • October 2016
  • September 2016
  • August 2016
  • July 2016
  • June 2016
  • May 2016
  • April 2016
  • March 2016
  • February 2016
  • January 2016
  • December 2015
  • November 2015
  • October 2015
  • September 2015
  • August 2015
  • July 2015
  • June 2015
  • May 2015
  • April 2015
  • March 2015
  • February 2015
  • January 2015
  • December 2014
  • November 2014
  • October 2014
  • September 2014
  • August 2014
  • July 2014
  • June 2014
  • May 2014
  • April 2014
  • March 2014
  • February 2014
  • January 2014

Kategorie

  • Aktualności
  • Blog
  • Media
  • Wykłady

Meta

  • Log in
  • Entries RSS
  • Comments RSS
  • WordPress.org

Tags

architektura Biblia Chrystus diabeł Duch Święty Europa Środkowa fotografia freski grafiki herb historia karnawał legendy literatura malarstwo martwa natura Matka Boska mitologia mozaiki muza nowożytność portret relikwie rynek sztuki rzeźba rękopisy seksualność starożytność sztuka sakralna Wielcy Mistrzowie wino XIX wiek XX wiek zwierzęta zwyczaje śmierć średniowiecze święci

Designed by Fragrance Design © 2013 | Powered by WordPress

×

Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies.