http://posztukiwania.pl/wp-content/themes/special-theme
Navigation Menu
  • Blog
  • Aktualności
  • O mnie
  • Media
  • Wykłady
Home » Blog » U Pana Boga na języku
Sat02

U Pana Boga na języku

Magdalena Łanuszka :: in Jun 2, 2018 :: in Blog :: 0 comments

Są takie dzieła sztuki, w których mimo najlepszych chęci artysty coś poszło bardzo nie tak. Dzieła, które można podsumować stwierdzeniem: co zostało zobaczone, tego się już nie od-zobaczy. Do tej właśnie kategorii należy moim zdaniem rzeźba z kościoła Św. Ducha (Heilig-Geist-Kirche) w Rothenburg ob der Tauber. Na pierwszy rzut oka wydaje się bowiem (zwłaszcza w ujęciu pod określonym kątem), że mamy tu do czynienia z przedstawieniem Boga, który liże (?!) nagie Dzieciątko.

Przedstawienie lizania Dzieciątka Jezus wbrew pozorom ma swoje precedensy w sztuce średniowiecznej, tylko że liżącym nie bywał Bóg. Natomiast zdarzały się takie przedstawienia Bożego Narodzenia, w którym wołek i osiołek liżą nowonarodzonego Jezusa leżącego w żłobie. Przykładem może tu być miniatura z Psałterza z St. Albans z 1 poł. XII wieku (Dombibliothek w Hildesheim).

Ciasno opatulone w pieluszki Dzieciątko leży w kamiennym żłobie, który ma nam się kojarzyć z sarkofagiem: już w momencie narodzin Zbawiciela pojawia się zapowiedź jego przyszłej męki. Jednocześnie zaś Ciało Chrystusa w żłobie/grobie jest Eucharystią, daną do spożycia całej ludzkości. Wołek i osiołek z kolei symbolizują pogan i Żydów: to również dla nich Słowo stało się Ciałem i również oni są zaproszeni do eucharystycznego stołu. Nie zmienia to jednak faktu, że na tej miniaturze Dzieciątko nie wydaje się być zachwycone faktem, że jest lizane przez woła i osła.

Jeśli jednak chodzi o rzeźbę z Rothenburga, to mamy tam do czynienia z zupełnie innym przypadkiem. Jakiś czas temu pisałam o przedstawieniach Zwiastowania z motywem Puer Parvulus Formatus, czyli z małym Dzieciątkiem Jezus lecącym w stronę Marii (wpis dostępny TU). Było to popularne w późnym średniowieczu zwizualizowanie Wcielenia: w momencie Zwiastowania Chrystus począł się bowiem w łonie Marii. A jak ktoś chciał te zawiłości teologiczne bardzo dokładnie pokazać, to mogło wyjść naprawdę dziwnie… Przykładowo, jeden z tympanonów Marienkapelle w Würzburgu (XV w.) zawiera niezwykle rozbudowane przedstawienie Zwiastowania. Oto Dzieciątko zjeżdża ku Marii wprost z ust Boga Ojca, a na końcu tej zjeżdżalni widzimy Ducha Świętego celującego do ucha Matki Boskiej.

I już wszystko jasne: Wcielenie spełnia się z udziałem całej Trójcy: jest Bóg Ojciec, jest Syn-Dzieciątko i jest Duch Święty. Zapłodnienie Marii następuje dzięki Duchowi Świętemu poprzez ucho, ponieważ poczęła ona Chrystusa gdy usłyszała pozdrowienie anielskie i na nie odpowiedziała. Chrystus to Słowo, które staje się Ciałem, a Słowo to pochodzi od Boga: stąd wyjazd wprost z ust Boga Ojca. Można by wręcz wywnioskować, że cała ta zjeżdżalnia to boży język.

I teraz wracamy do naszego kuriozum z Rothenburga: Bóg nie liże Dzieciątka, tylko to Dzieciątko wydobywa się z ust bożych, jest Słowem, które stało się ciałem i po tęczy zjeżdża ku Marii. Całość pochodzi z dekoracji sakramentarium z końca XIV wieku i jest faktycznie elementem przedstawienia Zwiastowania.

No ale trzeba powiedzieć, że nawet jeśli teologiczne intencje były dobre, to wykonanie jednak poszło w niezbyt dobrym kierunku. Jak widzę takie Zwiastowania, to nie dziwię się, że Sobór Trydencki zakazał przedstawień motywu Puer Parvulus Formatus.

 

***

Za inspirację dla niniejszego wpisu oraz za zdjęcia sakramentarium z Rothenburg ob der Tauber dziękuję panu Andrzejowi Dzikowskiemu.



Post a Reply Cancel Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Szukaj

Najnowsze wpisy

  • Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • Artykuły wydane w książce “DETEFON, RADION, VIS. Opowieści muzealne o II Rzeczypospolitej”
  • Średniowieczne autoportrety kobiet
  • Matka Boska bije diabła!
  • Międzynarodowa konferencja online: “Annihilating Evil: Scenes of Fighting, Slaying, Trampling and Binding Bad Forces in Art”

Ostatnie komentarze

  • Magdalena Łanuszka on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • Magdalena Łanuszka on “Księżyc pod jej stopami…”
  • Egoria on “Księżyc pod jej stopami…”
  • Stratos Vasdekis on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • kaper on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach

Archiwum

  • January 2023
  • December 2022
  • November 2022
  • October 2022
  • August 2022
  • July 2022
  • May 2022
  • April 2022
  • March 2022
  • February 2022
  • January 2022
  • December 2021
  • November 2021
  • August 2021
  • July 2021
  • June 2021
  • May 2021
  • April 2021
  • March 2021
  • February 2021
  • January 2021
  • December 2020
  • November 2020
  • October 2020
  • September 2020
  • August 2020
  • June 2020
  • May 2020
  • April 2020
  • March 2020
  • February 2020
  • January 2020
  • December 2019
  • November 2019
  • October 2019
  • September 2019
  • August 2019
  • July 2019
  • June 2019
  • May 2019
  • April 2019
  • March 2019
  • February 2019
  • January 2019
  • December 2018
  • November 2018
  • October 2018
  • September 2018
  • August 2018
  • July 2018
  • June 2018
  • May 2018
  • April 2018
  • March 2018
  • January 2018
  • December 2017
  • November 2017
  • October 2017
  • September 2017
  • August 2017
  • July 2017
  • June 2017
  • May 2017
  • April 2017
  • March 2017
  • February 2017
  • January 2017
  • December 2016
  • November 2016
  • October 2016
  • September 2016
  • August 2016
  • July 2016
  • June 2016
  • May 2016
  • April 2016
  • March 2016
  • February 2016
  • January 2016
  • December 2015
  • November 2015
  • October 2015
  • September 2015
  • August 2015
  • July 2015
  • June 2015
  • May 2015
  • April 2015
  • March 2015
  • February 2015
  • January 2015
  • December 2014
  • November 2014
  • October 2014
  • September 2014
  • August 2014
  • July 2014
  • June 2014
  • May 2014
  • April 2014
  • March 2014
  • February 2014
  • January 2014

Kategorie

  • Aktualności
  • Blog
  • Media
  • Wykłady

Meta

  • Log in
  • Entries RSS
  • Comments RSS
  • WordPress.org

Tags

architektura Biblia Chrystus diabeł Duch Święty Europa Środkowa fotografia freski grafiki herb historia karnawał legendy literatura malarstwo martwa natura Matka Boska mitologia mozaiki muza nowożytność portret relikwie rynek sztuki rzeźba rękopisy seksualność starożytność sztuka sakralna Wielcy Mistrzowie wino XIX wiek XX wiek zwierzęta zwyczaje śmierć średniowiecze święci

Designed by Fragrance Design © 2013 | Powered by WordPress

×

Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies.