http://posztukiwania.pl/wp-content/themes/special-theme
Navigation Menu
  • Blog
  • Aktualności
  • O mnie
  • Media
  • Wykłady
Home » Blog » Król pije tęgo
Sat10

Król pije tęgo

Magdalena Łanuszka :: in Jan 10, 2015 :: in Blog :: 5 comments

 

Święto Objawienia Pańskiego, znane jako dzień Trzech Króli, już za nami, a co za tym idzie – karnawał w pełni. Będzie dzisiaj zatem o obrazie, na którym odbywa się impreza, popijawa, melanż – jak zwał tak zwał. Mianowicie jest to dzieło “Król Pije”, występujące czasem także pod tytułem “Fasolowy Król”, namalowane przez flamandzkiego artystę Jacoba Jordaensa (1593-1678). Nie jest to jednak przedstawienie prawdziwej dworskiej uczty, ale ludowej zabawy popularnej w Europie właśnie na święto Trzech Króli.

bean_kin

Koncepcja jest zachwycająca w swej prostocie: pieczone jest ciasto, do którego wkłada się ziarno grochu lub fasoli. Ten, kto w swoim kawałku ciasta trafi na ową niespodziankę, zostaje okrzyknięty królem. Jego rządy przez cały wieczór polegają na regularnym wznoszeniu kielicha, i w dodatku za każdym razem wszyscy uczestnicy muszą za królem nadążyć, okraszając toast gromkim okrzykiem: “król pije!”. Ot i znakomita gra towarzyska, na takiej imprezie z pewnością nie wieje nudą. Co zresztą widać na obrazach Jordaensa (bo temat ten podejmował on kilkakrotnie – wszystkie obrazy w niniejszym wpisie są jego autorstwa).

Trzeba przy tym zaznaczyć, że tradycja “królewskiego ciasta” wywodzi się jeszcze z czasów starożytnego Rzymu: podczas Saturnaliów, które przypadały na koniec grudnia, pieczono ciasto z fasolką, a kto ją dostał, zostawał “królem uczty”. Sama zabawa już w czasach chrześcijańskich nie musiała mieć miejsca tylko w dzień Objawienia, zwany dniem Trzech Króli; tradycyjnie “królewskie ciasto” i związana z nim popijawa najczęściej przypadały na czas pomiędzy Bożym Narodzeniem a Objawieniem, czyli na przestrzeni 12 Dni Bożego Narodzenia. W Polsce pojęcie owych “dwunastu dni” nie jest w zasadzie znane: do tego stopnia, że tytuł sztuki Williama Shakespeare’a “Twelfth Night” funkcjonuje w polskim przekładzie jako “Wieczór Trzech Króli”, bo rzeczywiście “Dwunasty Wieczór” prawdopodobnie polskiemu odbiorcy z niczym by się nie skojarzył.

beanking

Wróćmy jednak do naszego ciasta z niespodzianką – zabawa ta nie straciła popularności głównie w kręgu kultury francuskiej, także w Belgii i Szwajcarii. Począwszy od XVIII wieku ziarno fasoli zaczęto zastępować figurką Dzieciątka Jezus, co wydaje się mniej bezpieczne, przynajmniej dla zębów. Po Rewolucji Francuskiej, gdy chrześcijańskie korzenie zaczęły uwierać Francuzów, zamienili oni Dzieciątko na inne przedmioty, na przykład porcelanowe frygijskie czapeczki. Jakoś mimo wszystko rzymska koncepcja fasoli, która przynajmniej jest jadalna, wydaje mi się najrozsądniejsza…

beankin

Nie myślmy jednak, że Jacob Jordaens na swoich obrazach gloryfikował ludowe zwyczaje – wręcz przeciwnie, są to przedstawienia zakrawające na karykatury. Sama zabawa do wyrafinowanych nie należy, a zbiorowe picie zazwyczaj kończy się utratą godności przynajmniej części biesiadników. Wykrzywione w pijackiej orgii twarze mężczyzn i kobiet tracą niemal człowieczeństwo. Po lewej jakiś dżentelmen przeholowawszy z trunkiem zwraca pokarm, w sposób wyjątkowo niedyskretny; przy prawej krawędzi obrazu pijana matka przewija dziecko. Tu wdeptujemy w drażliwy temat – w końcu scena odbywa się przy stole, w siedemnastowiecznej tawernie; domyślamy się, że w toalecie nie było przewijaka! Mało tego – najprawdopodobniej nie było toalety… Co nie zmienia faktu, że artysta najwyraźniej uważa, iż wymiotowanie przy stole oraz przewijanie dziecka przy tymże stole to zachowania podobnego kalibru i ukazuje je jako świadczące o upadku kultury osobistej w wyniku upojenia alkoholowego. No ale to przecież było kilkaset lat temu, nie ma o czym dyskutować.

bean_kng

Cóż, zabawić się każdy lubi, ale nie chcielibyśmy doprowadzać się do stanu uczestników biesiad z tych obrazów. W zasadzie można by powiedzieć, że swoimi dziełami pan Jordaens złamał podstawową studencką zasadę imprezowego savoir-vivre: od pewnego momentu zdjęć na balandze robić już nie należy. Bo jeszcze ktoś potem wrzuci to do netu.

 

 



5 Visitor Comments

  1. Mirosława says:
    January 10, 2015 at 10:30 pm

    Myślę,że ta ostatnia uwaga jest jak najbardziej na czasie.Pstrykamy zdjęci na potęgę zapominając,że to jest jednak sztuka.Chcemy utrwalać wszystkie chwile,a potem wstydzimy się pokazywać znajomyum swoje zdjęcia,zwłaszcza te z pijackich imprez. Te obrazy przedstawione dzisiaj są znakomitymi “lustrami”,w których możemy się również
    teraz przejrzeć.Komentarz jak zwykle niezmiernie interesujący(także ten dotyczący “Wieczoru trzech króli” Szekspira.

    Reply
    1. Magdalena Łanuszka says:
      January 11, 2015 at 3:46 am

      Dziękuję bardzo za ciepłe słowa :)

      Reply
  2. Buldożek says:
    January 14, 2015 at 7:55 pm

    Bardzo ciekawy post, sądzę, że nie tylko ten, ale od tego zaczynam. Zaraz przeczytam wszystkie :)
    Pozdrawiam

    Reply
  3. Melek says:
    January 23, 2015 at 1:58 pm

    To może pretensjonalne, ale mi ta zabawa się podoba. Już wyjaśniam, zasada pewnej części spotkań na które byłem zapraszany była prosta, bardzo polska i nudna – flaszka i jedzenie. Teraz to do tych spotkań można dodać czynnik zabawy. Przynajmniej coś się będzie działo. :)

    Tak na serio to dziekuje Pani Magdo, śledzę “posztukiwania” na okrągło, przeczytałem wstecz już chyba wszystko co Pani napisała no i zawsze czekam na nowości.

    Pozdrawiam.

    Reply
  4. Magdalena Łanuszka says:
    January 26, 2015 at 8:36 pm

    Dziękuję :)

    Reply

Post a Reply Cancel Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Szukaj

Najnowsze wpisy

  • Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • Artykuły wydane w książce “DETEFON, RADION, VIS. Opowieści muzealne o II Rzeczypospolitej”
  • Średniowieczne autoportrety kobiet
  • Matka Boska bije diabła!
  • Międzynarodowa konferencja online: “Annihilating Evil: Scenes of Fighting, Slaying, Trampling and Binding Bad Forces in Art”

Ostatnie komentarze

  • Magdalena Łanuszka on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • Magdalena Łanuszka on “Księżyc pod jej stopami…”
  • Egoria on “Księżyc pod jej stopami…”
  • Stratos Vasdekis on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • kaper on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach

Archiwum

  • January 2023
  • December 2022
  • November 2022
  • October 2022
  • August 2022
  • July 2022
  • May 2022
  • April 2022
  • March 2022
  • February 2022
  • January 2022
  • December 2021
  • November 2021
  • August 2021
  • July 2021
  • June 2021
  • May 2021
  • April 2021
  • March 2021
  • February 2021
  • January 2021
  • December 2020
  • November 2020
  • October 2020
  • September 2020
  • August 2020
  • June 2020
  • May 2020
  • April 2020
  • March 2020
  • February 2020
  • January 2020
  • December 2019
  • November 2019
  • October 2019
  • September 2019
  • August 2019
  • July 2019
  • June 2019
  • May 2019
  • April 2019
  • March 2019
  • February 2019
  • January 2019
  • December 2018
  • November 2018
  • October 2018
  • September 2018
  • August 2018
  • July 2018
  • June 2018
  • May 2018
  • April 2018
  • March 2018
  • January 2018
  • December 2017
  • November 2017
  • October 2017
  • September 2017
  • August 2017
  • July 2017
  • June 2017
  • May 2017
  • April 2017
  • March 2017
  • February 2017
  • January 2017
  • December 2016
  • November 2016
  • October 2016
  • September 2016
  • August 2016
  • July 2016
  • June 2016
  • May 2016
  • April 2016
  • March 2016
  • February 2016
  • January 2016
  • December 2015
  • November 2015
  • October 2015
  • September 2015
  • August 2015
  • July 2015
  • June 2015
  • May 2015
  • April 2015
  • March 2015
  • February 2015
  • January 2015
  • December 2014
  • November 2014
  • October 2014
  • September 2014
  • August 2014
  • July 2014
  • June 2014
  • May 2014
  • April 2014
  • March 2014
  • February 2014
  • January 2014

Kategorie

  • Aktualności
  • Blog
  • Media
  • Wykłady

Meta

  • Log in
  • Entries RSS
  • Comments RSS
  • WordPress.org

Tags

architektura Biblia Chrystus diabeł Duch Święty Europa Środkowa fotografia freski grafiki herb historia karnawał legendy literatura malarstwo martwa natura Matka Boska mitologia mozaiki muza nowożytność portret relikwie rynek sztuki rzeźba rękopisy seksualność starożytność sztuka sakralna Wielcy Mistrzowie wino XIX wiek XX wiek zwierzęta zwyczaje śmierć średniowiecze święci

Designed by Fragrance Design © 2013 | Powered by WordPress

×

Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies.