http://posztukiwania.pl/wp-content/themes/special-theme
Navigation Menu
  • Blog
  • Aktualności
  • O mnie
  • Media
  • Wykłady
Home » Blog » Misterium upojenia
Tue12

Misterium upojenia

Magdalena Łanuszka :: in Jan 12, 2016 :: in Blog :: 3 comments

Na przełomie grudnia i stycznia starożytni Grecy świętowali Małe Dionizje (Wiejskie Dionizje), w czasie których otwierano po raz pierwszy młode wino z aktualnego rocznika. Grecki Dionizos to bóstwo bardzo ważne, ale i tajemnicze – misteria dionizyjskie uważane są przez badaczy za jedne z najbardziej sekretnych obrzędów. Bóg ten znany był także jako Bachus (gr. Βάκχος, Bakkhos) i pod takim imieniem przejęli go Rzymianie. Kult jego wyparł pierwotne italskie kulty bóstw wina, płodności i wolności (a zwali się oni Liber, Libera i Ceres). Bowiem wszystkie te aspekty uosabia właśnie Dionizos-Bachus: wino daje poczucie wolności, pozwala zerwać więzy społecznych zasad i konwenansów, co w efekcie skutkuje także rozpasaniem na tle seksualnym. Wszystkie te elementy artyści z lubością ukazywali w dziełach sztuki pod postacią Bachanaliów.

Peter_Paul_Rubens_-_Bacchanalia_-_Google_Art_Project

Bachanalia ukazywane były w sztuce zazwyczaj jako pijańska i bardzo erotyczna orgia, najczęściej na łonie natury. W zależności od wersji udział w niej biorą albo po prostu młodzi ludzie (zazwyczaj nadzy i nietrzeźwi), albo postacie stanowiące orszak Bachusa: mitologiczne satyry i fauny, plus ewentualnie nimfy i szalone czcicielki boga wina, czyli Menady bądź Bachantki. Najwięcej przedstawień Bachanaliów, poza sztuką antyczną, pojawiało się w Europie w tych epokach, które chętniej sięgały po tematy erotyczne, zaprawione szaleństwem i ekstazą: mamy zatem w tej grupie sporo obrazów barokowych, a następnie kolejny skok popularności w epoce Fin de Siècle, na przełomie XIX i XX wieku. Przyznać trzeba przy tym, że barok bardziej podkreśla kwestię konsumpcji wina, zaś późniejsze dzieła idą zdecydowanie w kierunku erotyki.

BGR_004906_huge

Jak to jednak było z tymi Bachanaliami w starożytności? Otóż, nie wiadomo. Sekretne misteryjne kulty mają to do siebie, że na ich temat w zasadzie nikt nic nie wie. Aspekty płodności i seksualności były tam jednak powracającym motywem, kult związany miał być z kobietami, oraz nieść ze sobą rytuały mistyczne  powiązane z koncepcjami wyzwolenia. Nie brzmi to za dobrze z punktu widzenia patriarchalnego ładu społecznego, toteż musiało się źle skończyć. Bomba wybuchła w 186 roku p.n.e. – według rzymskiego historyka Tytusa Liwiusza w efekcie późniejszych prześladowań życie straciło aż 7 tysięcy osób!

1024px-Antalya_Museum_-_Sarkophag_7

A co się dokładnie wydarzyło? Otóż pewna niewolnica (czy też prostytutka), niejaka Hispala Faecenia, “niechcący” ujawniła skandaliczne praktyki, wyjawiając sekret konsulowi Spuriusowi Postumiusowi Albinusowi. Powiedziała mu mianowicie, że szanowane matrony oddają się w ramach czczenia Bachusa najbardziej wyuzdanym rozpustom. Główną kapłanką tego kultu miała być Paculla Annia, która dokonała zmian w zasadach misterium. Wcześniej bowiem uczestniczyły w nim same kobiety, był to rytuał odprawiany za dnia, kilka dni w roku. Paculla Annia miała zaś zmienić go w nocne szaleństwo, odbywające się nawet pięć razy w miesiącu! Zaproszeni zostali nieobecni wcześniej mężczyźni, a całość przerodziła się w brutalne ponoć orgie seksualne. Co gorsza, kobiety przyprowadzać miały na te imprezy swoich młodych synów, a następnie kazirodczo dokonywać ich inicjacji seksualnej. No po prostu kompleks Edypa w najbrutalniejszej wersji.

LevequeBacchanalia

Hispala Faecenia prawdopodobnie ujawniła aferę dlatego, że jej kochankiem (czy też głównym klientem?) był taki właśnie młodzieniec uwikłany w niezdrowe przyjemności z własną mamusią. Wybuchł wielki skandal obyczajowy i społeczny – skala prześladowań i egzekucji, przekazana nam przez Liwiusza, sugeruje drugie, polityczne dno: ktoś tu chyba przy tej okazji zgrabnie pozbył się opozycji. W każdym razie Senat rzymski oficjalnie wydał akt Senatus consultum de Bacchanalibus, zakazujący Bachanaliów. Oczywiście nie można było całkowicie zabronić czczenia uznanego bóstwa – jednak celem oddania mu czci należało najpierw uzyskać zgodę Senatu, a następnie dokonać rytuałów w grupie nie większej niż dwóch mężczyzn i trzy kobiety. Mimo wszystko wydaje się, że i w tak wąskim gronie można się całkiem przyzwoicie zabawić…

800px-Dalou_Bacchanale_Serres_d'Auteuil_01

Oczywiście najprawdopodobniej “nielegalne” Bachanalia odbywały się i po feralnym 186 roku p.n.e. W końcu Bachus to bóg wolności – wino wyzwala, także z poczucia, że należy przestrzegać prawa. My dzisiaj najczęściej kojarzymy Bachusa właśnie z winem – a tymczasem Dionizos to jedno z najpotężniejszych bóstw, w tym także bóg najważniejszych egzystencjalnych aspektów: życia i śmierci. To się oczywiście znakomicie w winie sumuje: zwłaszcza po nadużyciu. Wiele osób rozpoczęło swoje życie ze względu na epizod upojenia, który przytrafił się ich rodzicom; a przeholowanie w tej materii, jak wiadomo, może spowodować zgon. Czcijmy więc, ale ostrożnie.



3 Visitor Comments

  1. SC says:
    January 21, 2016 at 8:57 pm

    Kolejny świetny post. Dzięki. Bardzo przyjemnie czyta się Pani bloga.

    Reply
    1. Magdalena Łanuszka says:
      January 23, 2016 at 12:19 am

      Dziękuję :)

      Reply
  2. arog says:
    January 24, 2016 at 5:16 pm

    Słodkie grzechy.

    Reply

Post a Reply Cancel Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Szukaj

Najnowsze wpisy

  • Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • Artykuły wydane w książce “DETEFON, RADION, VIS. Opowieści muzealne o II Rzeczypospolitej”
  • Średniowieczne autoportrety kobiet
  • Matka Boska bije diabła!
  • Międzynarodowa konferencja online: “Annihilating Evil: Scenes of Fighting, Slaying, Trampling and Binding Bad Forces in Art”

Ostatnie komentarze

  • Magdalena Łanuszka on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • Magdalena Łanuszka on “Księżyc pod jej stopami…”
  • Egoria on “Księżyc pod jej stopami…”
  • Stratos Vasdekis on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • kaper on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach

Archiwum

  • January 2023
  • December 2022
  • November 2022
  • October 2022
  • August 2022
  • July 2022
  • May 2022
  • April 2022
  • March 2022
  • February 2022
  • January 2022
  • December 2021
  • November 2021
  • August 2021
  • July 2021
  • June 2021
  • May 2021
  • April 2021
  • March 2021
  • February 2021
  • January 2021
  • December 2020
  • November 2020
  • October 2020
  • September 2020
  • August 2020
  • June 2020
  • May 2020
  • April 2020
  • March 2020
  • February 2020
  • January 2020
  • December 2019
  • November 2019
  • October 2019
  • September 2019
  • August 2019
  • July 2019
  • June 2019
  • May 2019
  • April 2019
  • March 2019
  • February 2019
  • January 2019
  • December 2018
  • November 2018
  • October 2018
  • September 2018
  • August 2018
  • July 2018
  • June 2018
  • May 2018
  • April 2018
  • March 2018
  • January 2018
  • December 2017
  • November 2017
  • October 2017
  • September 2017
  • August 2017
  • July 2017
  • June 2017
  • May 2017
  • April 2017
  • March 2017
  • February 2017
  • January 2017
  • December 2016
  • November 2016
  • October 2016
  • September 2016
  • August 2016
  • July 2016
  • June 2016
  • May 2016
  • April 2016
  • March 2016
  • February 2016
  • January 2016
  • December 2015
  • November 2015
  • October 2015
  • September 2015
  • August 2015
  • July 2015
  • June 2015
  • May 2015
  • April 2015
  • March 2015
  • February 2015
  • January 2015
  • December 2014
  • November 2014
  • October 2014
  • September 2014
  • August 2014
  • July 2014
  • June 2014
  • May 2014
  • April 2014
  • March 2014
  • February 2014
  • January 2014

Kategorie

  • Aktualności
  • Blog
  • Media
  • Wykłady

Meta

  • Log in
  • Entries RSS
  • Comments RSS
  • WordPress.org

Tags

architektura Biblia Chrystus diabeł Duch Święty Europa Środkowa fotografia freski grafiki herb historia karnawał legendy literatura malarstwo martwa natura Matka Boska mitologia mozaiki muza nowożytność portret relikwie rynek sztuki rzeźba rękopisy seksualność starożytność sztuka sakralna Wielcy Mistrzowie wino XIX wiek XX wiek zwierzęta zwyczaje śmierć średniowiecze święci

Designed by Fragrance Design © 2013 | Powered by WordPress

×

Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies.