http://posztukiwania.pl/wp-content/themes/special-theme
Navigation Menu
  • Blog
  • Aktualności
  • O mnie
  • Media
  • Wykłady
Home » Blog » Przekleństwo Meluzyny
Wed08

Przekleństwo Meluzyny

Magdalena Łanuszka :: in Mar 8, 2017 :: in Blog :: 0 comments

Średniowieczne modlitewniki rozpoczynały się od liturgicznego kalendarza; w przypadku bogato zdobionych egzemplarzy każdy miesiąc dekorowany był przedstawieniami prac sezonowych oraz znaków zodiaku. Jednym z najsłynniejszych jest niewątpliwie kalendarz z Bardzo Bogatych Godzinek Księcia de Berry (rękopis tworzony w początkach XV wieku przez Braci Limbourg, dokończony częściowo w późniejszych latach, przechowywany Musée Condé w Chantilly, Ms. 65). Popatrzmy dziś na kartę dekorującą marzec:

©Photo. R.M.N. / R.-G. OjŽda

©Photo. R.M.N. / R.-G. OjŽda

Ta miniatura została zrealizowana w latach czterdziestych XV w. (przez niektórych wiązana jest z Barthélemy d’Eyckiem); główną część zajmuje przedstawienie pierwszych wiosennych prac w polu, co najczęściej ukazywano jako aktywność w marcu. Górna część to aspekty astrologiczne: Słońce w powozie, a także znaki zodiaku (Ryby oraz Baran). Ja jednak dziś chciałabym przyjrzeć się jednemu detalowi z tła miniatury. Oto na horyzoncie wnosi się wspaniały zamek: to Lusignan w regionie Poitou, jedna z ulubionych rezydencji Jana de Berry. Koło wieży zamku widzimy złocistego smoka – takiego zwierzątka Książę de Berry chyba nie posiadał, ale też smok ten nie jest tu tylko baśniową dekoracją.

Screen Shot 2017-03-08 at 18.24.21

Otóż jest to nawiązanie do legendy genealogicznej pradawnego rodu Lousignan, który w tym zamku miał swą siedzibę. Ród ów miał wywodzić się od czarodziejki i księżniczki Meluzyny. Wskutek konfliktu między rodzicami, Meluzyna i jej siostry zostały obłożone klątwą: w przypadku Meluzyny klątwa objawiała się tym, że co sobotę jej ciało od pasa w dół przyjmowało formę wężowego ogona. Każda kobieta miewa gorsze dni, i oczywiście chce to ukryć przed mężczyznami… Meluzyna poślubiła Raymonda z Pitou (Raymondina), ale wymusiła na nim obietnicę, że w soboty nie będzie jej oglądał. To nawet było zrozumiałe; w końcu sobota to idealny dzień na kąpiel, a powszechnie wiadomo, że damy powinny dbać o higienę poza zasięgiem męskiego wzroku. Przez jakiś czas małżonkowie żyli szczęśliwie – Meluzyna urodziła dziesięciu synów.

Screen Shot 2017-03-08 at 18.14.01

Niestety, pewnego dnia rzecz się wydała – mąż, podejrzewając zdradę, podglądnął Meluzynę przy sobotniej kąpieli. W efekcie na rodzinę spadły nieszczęścia, a sam Raymondin, choć początkowo zachowywał dyskrecję, w końcu nie wytrzymał i publicznie nazwał żonę wężem. Ona wówczas opuściła go na zawsze, odlatując – zamieniła się bowiem w smoka.

4a5cde34a590af47fcf8b778d9fcdf03

Najpopularniejsze wersje opowieści o Meluzynie powstały na przełomie XIV i XV w. (np. tekst Jeana d’Arras, dworzanina księcia Jeana de Berry, z roku 1393). Dziś chyba jest to jedna z mniej znanych średniowiecznych legend – a przecież jest tak bardzo pouczająca. Bo też co to za pomysł, żeby podglądać własną małżonkę przy sobotniej toalecie! Wszak już Owidiusz pisał o tym jednoznacznie:

Zapamiętajcie mą radę,
dbałe o wygląd kobiety…
Nigdy w obecności mężczyzn
nie róbcie swej toalety…
 
Niechaj będą niewidzialne
dla nich kosmetyków pudła.
Inaczej — w ich sercach miłość
bardzo prędko by wychłódła.
 
Sprawcie, abyśmy sądzili,
że jeszcze słodko drzemiecie
wówczas, gdy już pracujecie
przy porannej toalecie.
 
Czemuż mamy wiedzieć, z czego
pochodzi płci waszej białość?
Zamykajcie drzwi przy pracy.
Pokażcie — skończoną całość.

[Sztuka kochania (Owidiusz): Księga trzecia, IX, tłum. J. Ejsmond]

Tymczasem Raymondin zachował się fatalnie: szczęśliwe życie rodzinne zepsuł brakiem zaufania do żony. Tak właśnie sprawdza się powiedzenie: ciekawość to pierwszy stopień do piekła. A przecież piekło małżeńskie należy do wyjątkowo uciążliwych… Raymondin początkowo miał pół kobietę pół węża, a po latach skończył w towarzystwie całego smoka. To przykra metamorfoza, która zapewne niejednemu małżonkowi wydaje się dziwnie znajoma.

Screen Shot 2017-03-08 at 18.03.59

 

***

Zainteresowanym tematem legendy o Meluzynie polecam artykuł: Shana Thompson, The Lady of the Marshes: Place, Identity, and Coudrette’s Mélusine in Late-Medieval Poitou, “Peregrinations. Journal of Medieval Art and Architecture” vol. V, no. 3 (Spring 2016), 67-122 (dostępny on-line)



Post a Reply Cancel Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Szukaj

Najnowsze wpisy

  • Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • Artykuły wydane w książce “DETEFON, RADION, VIS. Opowieści muzealne o II Rzeczypospolitej”
  • Średniowieczne autoportrety kobiet
  • Matka Boska bije diabła!
  • Międzynarodowa konferencja online: “Annihilating Evil: Scenes of Fighting, Slaying, Trampling and Binding Bad Forces in Art”

Ostatnie komentarze

  • Magdalena Łanuszka on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • Magdalena Łanuszka on “Księżyc pod jej stopami…”
  • Egoria on “Księżyc pod jej stopami…”
  • Stratos Vasdekis on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach
  • kaper on Wesołe zabawy dzieci w dawnych wiekach

Archiwum

  • January 2023
  • December 2022
  • November 2022
  • October 2022
  • August 2022
  • July 2022
  • May 2022
  • April 2022
  • March 2022
  • February 2022
  • January 2022
  • December 2021
  • November 2021
  • August 2021
  • July 2021
  • June 2021
  • May 2021
  • April 2021
  • March 2021
  • February 2021
  • January 2021
  • December 2020
  • November 2020
  • October 2020
  • September 2020
  • August 2020
  • June 2020
  • May 2020
  • April 2020
  • March 2020
  • February 2020
  • January 2020
  • December 2019
  • November 2019
  • October 2019
  • September 2019
  • August 2019
  • July 2019
  • June 2019
  • May 2019
  • April 2019
  • March 2019
  • February 2019
  • January 2019
  • December 2018
  • November 2018
  • October 2018
  • September 2018
  • August 2018
  • July 2018
  • June 2018
  • May 2018
  • April 2018
  • March 2018
  • January 2018
  • December 2017
  • November 2017
  • October 2017
  • September 2017
  • August 2017
  • July 2017
  • June 2017
  • May 2017
  • April 2017
  • March 2017
  • February 2017
  • January 2017
  • December 2016
  • November 2016
  • October 2016
  • September 2016
  • August 2016
  • July 2016
  • June 2016
  • May 2016
  • April 2016
  • March 2016
  • February 2016
  • January 2016
  • December 2015
  • November 2015
  • October 2015
  • September 2015
  • August 2015
  • July 2015
  • June 2015
  • May 2015
  • April 2015
  • March 2015
  • February 2015
  • January 2015
  • December 2014
  • November 2014
  • October 2014
  • September 2014
  • August 2014
  • July 2014
  • June 2014
  • May 2014
  • April 2014
  • March 2014
  • February 2014
  • January 2014

Kategorie

  • Aktualności
  • Blog
  • Media
  • Wykłady

Meta

  • Log in
  • Entries RSS
  • Comments RSS
  • WordPress.org

Tags

architektura Biblia Chrystus diabeł Duch Święty Europa Środkowa fotografia freski grafiki herb historia karnawał legendy literatura malarstwo martwa natura Matka Boska mitologia mozaiki muza nowożytność portret relikwie rynek sztuki rzeźba rękopisy seksualność starożytność sztuka sakralna Wielcy Mistrzowie wino XIX wiek XX wiek zwierzęta zwyczaje śmierć średniowiecze święci

Designed by Fragrance Design © 2013 | Powered by WordPress

×

Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies W programie służącym do obsługi internetu można zmienić ustawienia dotyczące cookies.